همچنين بايد گفت اين سخن برخى كه گفته اند الغيبة شيخ طوسى رنگ كاملاً كلامى به خود گرفته، ۱ ناصواب است؛ چرا كه روايات قابل توجهى را جناب شيخ در كتاب فراهم آورده كه به آن صبغه روايى نيز داده است.
2. منابع كتاب
به طور عام گفته شده ۲ از آن جا كه شيخ طوسى در مدت اقامتش در بغداد از سال 408ق، از كتابخانه بزرگ اين شهر، كتابخانه سابوريه ۳ (شاهپور بن اردشير در سال 381م، آن را بنا نهاد) با ده هزار و چهارصد مجلد كتاب نفيس استفاده مى كرده است. ۴ مهم تر از آن به مدت 28 سال ملازم كتابخانه استاد خويش سيد مرتضى (از 408 تا 436 وفات سيد) با هشتادهزار ۵ مجله كتاب بوده است. ۶ لذا در تأليف اين كتاب بايد از منابع قابل توجهى بهره برده باشد.
با اين وجود به نظر مى رسد كه منابع و مآخذ مورد استفاده شيخ طوسى در اين كتاب را ذيل سه دسته مى توان ذكر نمود:
1 ـ 2. منابعى كه خود شيخ در لابه لاى مطالب كتاب ذكر نموده است
1 ـ 1 ـ 2. كتاب سليم بن قيس هلالى
در يك جا جناب شيخ به اين كتاب اشاره كرده است:
اخبرنا احمد بن عبدون عن ابن ابى الزبير القرشى عن على بن الحسن ابن فضال عن محمّد بن عبداللّه بن زراره عمن رواه عن عمرو بن شمر عن جابر عن ابى جعفر قال هذه وصية اميرالمؤمنين و هى نسخة كتاب سليم بن قيس الهلالى ... . ۷
3 و 2 ـ 1 ـ 2. الغيبة و الاوصياء محمّد بن على بن ابى العزاقد الشلمغانى
شيخ طوسى در يك مورد از الغيبة او نقل كرده است:
و ذكر محمّد بن على بن ابى العزاقة الشلمغانى فى اول كتاب الغيبة الذى صنفه ... و قال فى فصل آخر ... . ۸
در دو مورد نيز گفته است:
1.مشعل جاويد، در محضر غيبت نعمانى، ص۲۰۴.
2.در نرم افزار قرآنى نور العترة چنين آمده است.
3.بر اساس حياة الشيخ الطوسى،ص ن.
4.بر اساس، سيرى در زندگى شيخ طوسى، هزاره شيخ طوسى، ص۱۸.
5.برخى اين رقم را ۸ هزار ذكر كرده اند، الطوسى شيخ الطائفه، ص۳۱.
6.همان؛ حياة الشيخ الطوسى، ص ن.
7.الغيبة، ص۱۱۷ و ۱۱۸.
8.همان، ص۲۴۰ و ۲۴۱.
