عرفانى و شهودى نايل خواهد شد. اما مجلسى از اين تعبير راضى نبود و با سردرگمى و ناراحتى شروع به قدم زدن در گوشه و كنار بازار كرد. هنگامى كه به بازار خربزه فروش ها رسيد، به يك پيرمرد متقى به نام آقا حسن برخورد كرد كه مردم او را «تاجا» مى ناميدند. مجلسى با او سلام و احوال پرسى كرد و آقا حسن بعد از پاسخ به او گفت كه نزد او تعدادى كتاب وقفى وجود دارد. ولى او به بيشتر طلبه ها براى اين كه از اين كتاب ها به طور مناسبى استفاده كنند، اعتماد ندارد. او به مجلسى گفت:
بيا و هريك از اين كتاب ها را كه گمان مى كنى مى توانى استفاده كنى از من بگير.
مجلسى بلافاصله بعد از وارد شدن به كتابخانه آقا حسن كتابى را كه در رويا ديده بود، پيدا كرد و لذا گفت:
همين براى من كافى است.
اين كتاب نسخه اى از صحيفه بود. او سپس نزد شيخ محمد رفت و نسخه اى را كه نزد آقا حسن يافته بود با نسخه شيخ محمد تطبيق داد. هر دوى اين نسخه از روى نسخه شهيد اول نوشته شده بودند. خلاصه آن كه مجلسى به ما مى گويد كه اصالت نسخه اى از صحيفه ـ كه نزد او بود ـ توسط خود امام دوازدهم تأييد شده است. ^۱
حداقل چهل شرح و تفسير بر صحيفه نگاشته شده است كه بيشتر آنها از زمان سلسله صفويه (907 ـ 1125ق /1502 ـ 1722م) تاكنون به رشته تحرير درآمده اند. در ميان علماى مشهور دوره صفوى ـ كه شرح هايى بر صحيفه نگاشتند ـ شيخ بهايى، ميرداماد فيلسوف (م حدود 1040ق /1630م) و مجلسى پسر قرار دارند. مشهورترين اين شرح ها رياض السالكين به خامه سيد على خان حسينى حسنى شيرازى (م1120ق /9 ـ 1708م) است.

نيايش (prayer) در اسلام

صحيفه همواره به عنوان «كتاب دعا» شناخته شده است. اما اين توصيف ممكن است براى خوانندگان غربى كه با گونه هاى مختلف نيايش (prayer) در اسلام آشنا نيستند، گمراه كننده باشد. اين گونه هاى مختلف به بهترين وجه در كتاب )Muslim Devotions( نوشته پادويك ـ كه در آن به محتويات صحيفه نيز اشاره شده ـ معرفى شده اند. اين كتاب همچنين موضوعات اصلى را ـ كه در تمامى ادعيه مشترك است ـ تحليل مى كند و بسيارى از اصطلاحات عربى مهم به كار رفته در آنان را توضيح دهد. با توجه به اين كه نتايج مطالعه پادويك در اختيار ماست، اشكالى در اين كار نمى بينيم كه تنها شرح مختصرى از اين مقوله ارائه دهيم تا موقعيت دعا را در فضاى كلى نيايش (prayer) در ميان مسلمانان تعيين كنيم و اهميت صحيفه را در حصول فهمى از اسلام به عنوان يك دين بيان نماييم. نيايش (prayer) در اسلام را مى توان به دو گونه واجب و مستحب تقسيم كرد. نيايش واجب