روش و عملكرد عمومى نجاشى در فهرست - صفحه 107

شده ۱ اشتباه گرفته و تضعيف نموده است. ۲ مواردى از اين دست عبارت اند از: 517 ، 846 ، 679 ، 872 ، 871 ، 876 ، 1112، 1108، 1100 و ... .

بيان انساب

نجاشى به نسب هاى نويسندگان توجه خاصى دارد و معمولاً ذيل شرح احوال آنان، به بيان انساب آنان نيز مى پردازد. خصوصيتى كه در اين بخش از كار نجاشى ملاحظه مى شود، توجه ويژه او به انساب سادات است. همچنين او هر جا كه به نام يكى از افراد خاندان اشعرى ۳ برمى خورد، نسب آنان را ذكر و به سعد بن مالك اشعرى مى رساند.
نمونه هايى از ذكر انساب سادات بدين قرار است: شماره هاى 48، 92، 60 ، 115، 962، 951، 708859938، 703، 687 ، 671 ، 662 ، 653 ، 599 ، 587 ، 314، 306، 196، 152، 150، 149، 993، 992 و ... .
نمونه هايى از ذكر انساب خاندان اشعرى: شماره هاى 198، 262، 457، 458، 467، 470، 642 ، 570 ، 494، 939، 905، 789، 673 و ... .
نمونه هايى از بيان انساب ساير اشخاص: شماره هاى 30، 69 ، 201، 319، 428، 727، 1067، 1064، 752، 1080 و ... .
يادآور مى شويم كه نجاشى خود نسابه اى توانا بوده و در همين موضوع قبل از تدوين فهرست، كتابى موسوم به انساب بنى نصر بن قعين نگاشته بود. ۴ او به دليل تخصص ويژه اى كه در علم انساب كسب كرده بود، توجه ويژه اى به انساب نويسندگان مبذول مى داشت.
برخى نيز معتقدند نجاشى با بيان انساب مؤلفان و رساندن بيشتر آنها به عرب هاى اصيل، گوشه و كنايه هاى مخالفان را كه مى گفتند: مؤلفان شيعى، بيشتر از موالى و غير عرب ها هستند و عرب اصيل در آنان كم است، پاسخ داده است. ۵

زادگاه و محل سكونت اشخاص

از ديگر مواردى كه نجاشى در بيان اطلاعات شخصى نويسندگان به آن توجه دارد، زادگاه، محل سكونت و محل رشد و پرورش اشخاص و مواردى ديگر از اين دست است. برخى نمونه هاى آن عبارت اند از: شماره هاى 182، 140، 198، 232، 203، 369، 344، 650 ، 401، 370، 887 ، 883 ،

1.نجاشى درباره نامبرده مى نويسد: حديثه ليس بالنقى و إن كنّا لا نعرف منه الّا خيرا (ص۱۹۰). ابن غضايرى نيز او را ضعيف و روايات او را مختلط دانسته است (ص۶۶).

2.الفهرست، ص۲۲۶؛ معجم رجال الحديث، ج۸ ، ص۲۴ ـ ۲۶.

3.اشعريان خاندانى عرب تبار از مردم قم كه به تشيع معروف بودند و از ميان آنان رجال و دانشمندان شيعى فراوانى برخاسته اند. اشعريان در ترويج مذهب شيعه در ناحيه قم كوشش فراوانى مى ورزيدند. شمار محدّثان اشعرى چندان زياد بوده كه تعداد آنان را بيش از صد تن دانسته اند و بسيارى از ايشان با ائمه طهار عليهم السلام در تماس بوده اند (ر. ك: دايرة المعارف تشيع، ج۲، ص۱۹۸ ـ ۱۹۹).

4.قاموس الرجال، ج۱، ص۵۴ ـ ۵۵ .

5.رجال النجاشى، (مقدمه نايينى)، ص۱۸.

صفحه از 126