روش و عملكرد عمومى نجاشى در فهرست - صفحه 121

گاه از تعابير ديگرى مى توان به هم عصر بودن اشخاص با ائمه عليهم السلام پى برد؛ از جمله، در شمار اصحاب خاص معصومين قرار دادن آنان ۱ و بيان سال ولادت و وفات مؤلفان. ۲
نجاشى در مورد تعيين طبقه نويسندگانى كه در دوره بعد از حضور معصومان عليهم السلام بوده اند چندگونه عمل نموده است:

ذكر اصحاب مؤلفان

نجاشى با بيان اصحاب مؤلفان مشهور كه طبقه آنان مشخص است، طبقه اصحاب آنان را نيز مشخص نموده است؛ به مثل، احمد بن حارث از اصحاب مفضل بن عمر معرفى شده است، ۳ جعفر بن محمّد بن جعفر بن قولويه از برگزيده ترين ياران سعد (بن عبداللّه اشعرى) است. ۴ نمونه هاى ديگر عبارت است از: شماره هاى 840 ، 742، 658 .

شناساندن راويان مؤلفان و محدّثان

جعفر بن عبداللّه رأس مذرى از شمارى از بزرگان اصحاب از جمله، حسن بن محبوب، محمّد بن ابى عمير، حسن بن على بن فضال و ... روايت كرده است. هارون بن موسى نيز از او روايت كرده است. ۵
محمّد بن وليد خزاز از يونس بن يعقوب، حماد بن عثمان و كسانى كه در طبقه اين دو نفر بودند روايت كرده است و تا زمان حيات محمّد بن حسن صفار و سعد (بن عبداللّه ) زنده بود و آن دو را ملاقات نموده است. ۶

بيان سالزاد و سالمرگ نويسندگان

نمونه هايى از اين نوع را مى توان ذيل شماره هاى 1020، 691 ، 339، 201 و ... ملاحظه نمود.

ترديد در آراى موجود درباره طبقه مؤلفان

نجاشى بعد از نقل عبارات ابوعمرو كشى درباره ابراهيم بن هاشم كوفى مبنى بر اين كه او شاگرد يونس بن عبدالرحمن و از اصحاب امام رضا عليه السلام است، در اين امر ترديد مى ورزد ۷ و مى نويسد:

1.رجال النجاشى، ش۱۲، ۵ ، ۴۴۱، ۲۲۵، ۷۲ و ... .

2.همان، شماره هاى ۷، ۱۱۶۴، ۷۴۱، ۷۱۵، ۳۲۸ و ... .

3.همان، ش۲۴۷، ص۹۹.

4.همان، ش۳۱۸، ص۱۲۳.

5.همان، ش۳۰۶، ص۱۲۰.

6.همان، ش۹۳۱، ص۳۴۵.

7.برخى ترديد نجاشى را در روايت ابراهيم بن هاشم بلا واسطه يا با واسطه از يونس بن عبدالرحمن از امام رضا عليه السلام مى دانند و معتقدند، نجاشى ملاقات وى با ايشان را انكار نكرده است (معجم رجال الحديث، ج۱، ص۳۱۷). لازم به ذكر است شيخ طوسى در كتاب رجال خود نامبرده را در شمار اصحاب امام رضا عليه السلام ذكر و او را شاگرد يونس بن عبدالرحمن دانسته است (ص۳۵۳).

صفحه از 126