تاريخ‏گذارى روايات بر مبناى تحليل اسناد - صفحه 152

گفته خود صحّه گذارد؛ به عبارت ديگر: روايتى كه او مدعى است پيامبر بيان كرده، در واقع از خود اوست يا (اگر از ديگرى است) او نخستين فردى است كه آن را در قالب چنين كلماتى به زبان آورده است. ۱
بدين ترتيب، وى بر آن است كه واضع و نيز نشردهنده روايات همان «حلقه مشترك» است. ينبل در كليت امر با شاخت همنواست؛ اما نقطه اختلاف ينبل و شاخت در مورد آن بخشى از اسناد است كه شاخت «جزء حقيقى اسناد» ۲ مى نامد و همان طريق بين حلقه هاى مشترك و صاحبان جوامع حديثى است. به باور ينبل، اين بخش از اسناد هم كمتر از آنچه مى نمايد، حقيقى است. وى ميان طرقى كه حاوى حلقه مشترك فرعى (يا گره) هستند و طرق منفرد فرق مى گذارد و اولى را تاريخى و دومى را جعلى شمرده و مى گويد:
مى توانيم به تاريخى بودن نقل ها در نقاط «گره» قائل شويم، يعنى آن جاهايى كه تعدادى از طرق نقل به روايت از يك pcl شاگردانش موجود است. ۳
و در مقابل يك طريق منفرد نمى تواند بهره اى از تاريخى بودن داشته باشد. ۴
بدين سبب، ينبل ميان «حلقه مشترك حقيقى» ۵
و «حله مشترك ظاهرى» ۶ تمايز قايل مى شود:
راوى در يك شبكه اسناد، در صورتى حلقه مشترك به [حقيقى] نام مى گيرد كه چندين حلقه مشترك فرعى داشته باشد و ناميدن يك حلقه مشترك فرعى او [حقيقى] اين نام، به شرطى صحيح است كه نيز چندين حلقه مشترك فرعى ديگر از طبقه بعدى راويان داشته باشد و قس على هذا. در غير اين صورت، ما با حلقه مشترك ظاهرى مواجه هستيم. حلقه هاى مشترك ظاهرى به جاى طرق حاوى حلقه هاى مشترك فرعى، چند طريق منفرد دارند، به گونه اى كه به نظر مى رسد در آن نقطه يك گره شكل گرفته است، ولى به دليل نبود حلقه هاى مشترك فرعى، اين حلقه مشترك، حقيقى نيست. ۷
وى «شبكه هاى اسناد»ى ـ كه در آنها ميان حلقه مشترك و جامع حديث طرق منفرد وجود دارد، و او آنها را «شبكه هاى عنكبوتى» ۸ مى نامد ـ فاقد اعتبار تاريخى مى شمارد. ۹

1.ibid.

2.ibid., ۳۵۳.

3.the real part of the Isnad.

4.ibid., ۳۵۴.

5.id., Reappraisal, ۳۰۶.

6.real common link.

7.seeming common link.

8.spidery bundles; وجه نامگذارى اين نوع شبكه ها به «عنكبوتى» اين است كه در اين شبكه ها خطوط نقل روايت، همچون تار عنكبوت، منظم است؛ در حالى كه در شبكه هاى كه حلقه مشترك حقيقى دارند، خطوط نقل روايت بسيار پيچيده و تودرتو است.

9.id., Some Isnad-Analytical, ۳۵۲, ۳۸۰; به راى ينبل شبكه هاى اسناد بخش اعظمى از روايات كتب سته حلقه هاى مشترك حقيقى ندارند. به عبارت ديگر، رواياتى كه اسانيد آنها شرايط لازم را براى تاريخى بودن داشته باشند، بسيار نادرند.

صفحه از 167