بررسى كتاب «التشريف بالمنن فى التعريف بالفتن» - صفحه 179

احاديث ساخته كسانى باشد كه براى محمد بن عبداللّه بن حسن، معروف به نفس زكيه ادعاى مهدويت كرده اند.
مشكل ديگر بسيارى از اين روايات، ناسازگارى آنها با تاريخ است. به عبارت ديگر، در برخى از اين روايات، براى ظهور مهدى تاريخ مشخص شده است؛ مثلاً در روايتى از پيامبر نقل شده است كه «رأس سال 350 منادى از آسمان ندا مى دهد ... و مهدى در مكه ظهور مى كند ...»؛ ۱ در حالى كه اكنون سال 1427ق است و هنوز ندايى از آسمان شنيده نشده و مهدى نيز ظهور نكرده است. همچنين در پاره اى از اين روايات، ابراز شده است كه پس از پايان يافتن حكومت بنى عباس، مهدى ظهور مى كند، ۲ در حالى كه قرن ها پيش حكومت بنى عباس منقرض شده و از ظهور امام خبرى نيست. همچنين در پاره اى از اين روايات به سن مهدى در حين ظهور اشاره شده است و براى نمونه از سن پنجاه و يك سالگى براى حضرت سخن به ميان آمده است، ۳ در حالى كه در زمان نگارش كتاب و زمان ابن طاووس، يعنى هشت قرن پيش، بيش از پانصد سال از تولد امام مى گذشت. مگر اين كه چنين توجيه كنيم كه امام در هنگام ظهور 51 ساله به نظر مى رسد. البته باب توجيه فراخ است.
مشكل ديگرى كه اين روايات دارند؛ تناقض درونى آنهاست. بسيارى از اين روايات به لحاظ محتوا با يكديگر تناقض دارند. مثلاً در باب مدت زمان حكومت امام، در حالى كه بسيارى از اين روايات زمان حداقل هفت سال و حداكثر نه يا ده سال را تعيين مى كنند، ۴ برخى ديگر، از چهارده، سى و چهل سال خبر مى دهند. ۵
بنابراين، از مجموع 75 روايتى كه از پيامبر و معصومان نقل شده و به موضوع مهدويت مى پردازد، بسيارى از آنها از نظر محتوا با عقايد شيعى و تاريخ قطعى مطابقت نداشته و برخى از آنها با يكديگر نيز ناسازگارند.
از اين مجموعه كه بگذريم، بسيارى ديگر از اين هفتاد و پنج روايت به وصف كلى امام و حكومت، مانند اين كه مهدى از اهل بيت يا از فرزندان پيامبر يا از فرزندان فاطمه است و از رضايت مردم از اين حكومت و وفور نعمت ها، ۶ عدل گسترى در زمان حكومت مهدوى و ... مى پردازند كه ظاهرا مشكل جدى ندارند. بسيارى ديگر از اين روايات نيز به علائم ظهور مهدى، همچون خروج سفيانى، ۷ پرچم هاى سياهى كه از مشرق به حركت مى افتند، ۸ منادى كه از آسمان ندا مى دهد ۹

1.همان، ص ۱۲۸.

2.ر. ك: همان، ص ۱۸۱.

3.همان، ص ۱۵۲.

4.از باب نمونه، ر. ك: همان، ص ۱۵۱، ۱۳۶ و ۷۱.

5.ر. ك: همان، ص ۷۱ ـ ۷۲، باب هاى ۱۷۴ ـ ۱۸۲.

6.براى نمونه، ر. ك: همان، ص ۱۳۶، ۶۲ ـ ۶۴ .

7.براى نمونه، ر. ك: همان، ص ۵۶ و ۵۹ .

8.براى نمونه، ر. ك: همان، ص ۴۷.

9.براى نمونه، ر. ك: همان، ص ۱۲۷.

صفحه از 182