سنان ذكر نفرموده اند.

5 ـ 1. معانى باطنى قابل فهم براى غيرراسخان در علم

طبق بيان گذشته، از روايات معتبر فضيل و صحيح عبداللّه بن سنان و مانند آن، استفاده مى شود كه باطن قرآن معانى و مصاديقى است كه خداى متعال از آيات قرآن اراده كرده است؛ ولى دلالت آيات بر آن معانى و انطباقشان بر آن مصاديق، بر مبناى قواعد ادبى و اصول عقلايى محاوره، آشكار نيست تا فهم آن براى همگان، بدون واسطه، ميسر باشد؛ بلكه دلالت و انطباق آيات بر آن معانى و مصاديق، راز و رمز ويژه اى دارد كه تنها راسخان در علم (پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم و امامان معصوم عليهم السلام ¹ كه به آن راز و رمز آگاه هستند) بر فهم آن توانايى دارند و آن را مى دانند و ديگران براى پى بردن به آن، ناگزيرند از راسخان در علم و بيانات آنان كمك بگيرند. در مقابل اين ويژگى، در برخى از روايات، باطن قرآن به معنا يا مصاديقى تعريف يا تفسير شده است كه غير راسخان در علم نيز مى توانند آن را بفهمند:
از حمران بن اعين روايت شده است كه گفت:
سألت اباجعفر عليه السلام عن ظهر القرآن و بطنه. فقال: ظهره الذين نزل فيهم القرآن و بطنه الذين عملوا بمثل اعمالهم يجرى فيهم ما نزل فى اولئك؛ ²
از اباجعفر [امام باقر] عليه السلام ظَهْر و بطن قرآن را پرسيدم، فرمود: ظهر آن، كسانى هستند كه قرآن درباره آنان نازل شده است و بطن آن، كسانى هستند كه مانند اعمال آنان عمل كرده اند؛ درباره ايشان جارى مى شود، آنچه در مورد آنان نازل شده است.
در اين روايت، افراد و مصاديقى كه آيات به طور مستقيم درباره آنها نازل شده، ظاهر آيات به شمار آمده اند و افراد و مصاديقى كه آيات درباره آنها، به طور مستقيم، نازل شده است، ولى رفتار آنها مانند رفتار افراد مورد نزول آيه است و مفهوم آيات بر آنها نيز منطبق است، باطن آيات ناميده شده اند؛ براى مثال، در آيه كريمه «مَثَلُ الَّذِينَ حُمِّلُواْ التَّوْرَاةَ ثُمَّ لَمْ يَحْمِلُوهَا كَمَثَلِ الْحِمَارِ يَحْمِلُ