2. در يكى از منابع شيعى با عنوان مائة منقبة من مناقب أميرالمؤمنين، تأليف محمد بن أحمد القمى (م 412ق) 1 روايتى با اِسناد زير نقل شده است:
الحسين بن محمد بن مهران الدامغانى من كتابه؛ محمد بن عبداللّه بن نصر؛ عبداللّه بن المبارك الدينورى؛ الحسن بن على [بن بشر المالينى]؛ محمد بن عبداللّه بن عروة؛ يونس بن بِلال؛ محمد بن مروان؛ [محمد بن] السائب [الكلبى]؛ ابوصالح؛ ابن عباس.
اين اِسناد، عينا با آنچه در نسخه خطى كتابخانه بريتانيا [مذكور در فوق ]آمده يكى است؛ 2 تنها تفاوت در اين جاست كه در اين متن شيعى، محمد بن عبداللّه بن نصر از دينورى نقل مى كند و در آن نسخه خطى، نام الحسن بن جعفر به جاى محمد بن عبداللّه بن نصر آمده است. با اين حساب، ما به دو اِسناد دست يافته ايم كه تصريح مى كنند عبداللّه بن المبارك الدينورى مطالبى از روايات تفسيرى مأخوذ از تفسير الكلبى، به روايت يونس بن بِلال را نقل كرده است. اين نكته مؤيد آن استنتاج است كه دينورى به دسته اى از عالمان فعال در شرق اسلامى (يا دقيق تر در خراسان) 3 تعلق داشته است كه تفسير الكلبى را نقل و ترويج مى كرده اند. 4
متن روايت زير به قصد تفسير آيه 45 سوره زخرف، به شرح ماجرايى مى پردازد كه طى معراج پيامبر به آسمان رخ داده است. من نخست، متن روايت (و ترجمه آن) را مى آورم و سپس به مقايسه آن با عبارات مشابه در تفسير ابن عباس مى پردازم.
حديث مائة منقبة: عن ابن عباس قال: قال رسول اللّه صلى الله عليه و آله وسلم: و لمّا عرج بى إلى السماء انتهى بى المسير مع جبرئيل الى السماء الرابعة، فرأيت بيتا من ياقوت أحمر، فقال لى جبرئيل:
1.قم، ۱۴۰۷ ق/ ۱۹۸۶ـ۱۹۸۷ م، ص ۱۴۹ـ۱۵۰.
2.اِسناد نهم در تحقيق فان إس در كتابِ Ungenützte Texte zur Karramïya، ص ۴۵.
3.بر اساس اسانيدِ تفسير ابن عباس و نسخه خطى كتابخانه بريتانيا، (Or. ۸۰۹۴) اساتيد وى از اهل هرات و مالين، اما شاگردان، اهل زاوه، نيشابور و مرو بوده اند. برخى از ايشان در سمرقند زيسته اند كه على بن اسحاق، ناقل كليدى در اين اسانيد نيز متولد آنجا بوده است.
4.Van Ess, Ungenützte Texte zur Karramïya, pp. ۵۰-۵۱ and id., Theologie und Gesellschaft, vol. ۱, p. ۲۹۹.
