ب. شرط حجّيت خبر موثّق
البتّه جارى بودن اين سيره عقلايى تا جايى است كه خبر افراد غير خودى، با خبر افراد خودى و قابل اعتماد، بويژه در مسايل اختلافى، در تنافى نباشد؛ زيرا در چنين شرايطى معمولاً خبر مخالف برايشان وثوق نمى آورد. به همين جهت است كه شارع مقدّس، خبر غير خودى را در موارد تعارض با احاديث و ديدگاه مشهورِ خودى از حجّيت ساقط مى شمارد.
اين از باب تضييق تعبّدى نيست، بلكه امضاى همان سيره است، در مقام تطبيق بر حديث موثّق. به عبارت ديگر، شرط حجّيت خبر موثّق، عدم تعارض آن با خبر صحيح، يا خبر معتبر ديگرى، و نيز عدم مخالفت با فتاوى و ارتكاز فقيهان شيعه در عصر ظهور امامان عليهم السلام است؛ زيرا خبر مخالفانِ معارَض با خبر معتبر خودى، نه از باب سيره اعتبار دارد، و نه مشمول توسعه تعبّدى سيره مى شود، بلكه ارشاد به ردع آن نيز شده است.
ج. احاديثى دالّ بر حجّيت خبر موثّق
علاوه بر آنچه در وجه حجّيت خبر موثّق گذشت، مجموعه اى از احاديث نيز بر حجّيت اخبار موثّق دلالت دارند؛ از جمله:
۱.شيخ طوسى:قال أبوالحسين بن تمام: حدَّثني عبد اللّه الكوفي خادم الشيخ الحسين بن روح رضى الله عنه، قال: سئل الشيخ ... عن كتب ابن أبيالعزاقر بعد ما ذُمَّ وخرجت فيه اللعنة، فقيل له: فكيف نعمل بكتبه وبيوتنا منها ملاء فقال: أقول فيها ما قاله أبو محمد الحسن بن علي ـ صلوات اللّه عليهما ـ، وقد سئل عن كتب بني فضّال، فقالوا: كيف نعمل بكتبهم وبيوتنا منها ملاء. فقال ـ صلوات اللّه عليه ـ : «خذوا بما رووا وذروا ما رأوا». ۱
همين طور ساير احاديث وارده با عباراتى چون: «خذوا بما رووا وذروا ما رأوا».
۲.شيخ طوسى:عن الصادق عليه السلام قال: إذا نزلت بكم حادثة لا تجدون حكمها فيما روى عنا فانظروا إلى ما رووه عن علي عليه السلام ، فاعملوا به. ۲
ج. تقدّم خبر حسَن بر خبر موثّق
از مباحث گذشته وجه عقلايى و شرعىِ عدم حجّيت خبر موثّق در مقام تعارض با خبر حسن نيز روشن شد؛ ليكن برخى مى پندارند خبر موثّق از نظر قوّت و حجّيت تقدّم بر حسَن دارد. تنها دو وجه را مى توان سبب احتمال يا گرايش به اين رأى دانست:
1. عمل اصحاب بر تقديم معمول احاديثى كه نام موثّق بر آنها اطلاق مى شود؛
1.الغيبة، ص۳۸۹، ح۳۵۵؛ نيز ر. ك: وسائل الشيعة، ج۲۷، ص۱۰۲، ح۳۳۳۲۴.
2.عدّة الاصول، ج۲، ص۷۱۵؛ نيز ر. ك: وسائل الشيعة، ج۲۷، ص۹۱، ح۳۳۲۹۲.
