روش فهم حديث در شرح اصول الكافى ملاصالح مازندرانى

زهرا صرفى ^۱

چكيده

در نيمه دوم سده يازدهم، در پى رويكرد گسترده به حديث، شروح متعددى بر كتاب الكافى نگاشته شد. بررسى جايگاه علمى اين شروح و نيز تبيين چگونگى فهم و استخراج قواعد فقه الحديثى آنها يك ضرورت تحقيقى است كه گام هاى ما را براى پيمودن ادامه مسير استوار مى سازد. «شرح ملاّ صالح مازندرانى بر اصول و روضة الكافى» از جمله اين شروح است. محور اعتبار احاديث در اين شرح ـ كه غالب آن احاديث در احاديث اصولى است ـ متن حديث است. نگاه جامع به احاديث و بررسى هاى ادبى از شاخصه هاى مهم آن است. رويكرد شارح، در شرح احاديث، عقلى ـ نقلى است كه جنبه عقلى اين رويكرد پررنگ تر است و در مجموع، شرح او را جامعيت بخشيده است و آن را به يكى از معدود شروح شاخص و ممتاز الكافى مبدل ساخته است.

كليد واژه ها: شروح الكافى. ملاّ صالح مازندرانى. روش فهم حديث.

طرح مسأله

فهم حديث، بسان هر متن معنادار ديگر، داراى ضابطه و روش است؛ افزون بر آن كه دقت نظر خاص خود را مى طلبد، چرا كه به عنوان دومين منبع شناخت اسلام، از جايگاهى والا برخوردار است. علما در پاسداشت از اين ميراث تلاش وافر داشته اند و در باب استوارسازى اسناد حديث، بويژه در حوزه روايات فقهى، گام هاى بلند و استوارى برداشته اند و كتاب هاى متعددى در قواعد و ضوابط بررسى سند و چگونگى اعتبار آن نگاشته اند؛ اما اين تلاش ها در باب متن حديث و بيان قواعد و ضوبط فهم آن بسيار كمتر بوده است. البته شمارى از بزرگان حديث، به نگارش شرح بر مجموعه هاى حديثى