بسنده نكرده و سعى در تنظيم مجموعه هاى نخستين داشتند.
در اين مرحله، بناى سنيان بر تنظيم منطقى نگارش هاى پيشين بود. البته آنها سعى كردند تا روايات را بيشتر در موضوعات گوناگون جمع نموده وسپس با اضافه نمودن سخنان صحابه و فتاواى تابعان بر غناى كتاب ها بيفزايند. حاصل دسترنج آنها در قالب كتاب هايى نظير موطأ پديدار شد. شهيرترين كتاب، الموطأ، اثر مالك بن انس (م 179ق) است. ابواسحاق مداينى (م 184ق)، عبداللّه بن وهب بن مسلم (م 198ق) و عبداللّه بن محمد بن عيسى مروزى (م 293) نيز كتاب هايى به سبك و عنوان موطأ نگاشته اند.
س. مسندنويسى
اين شيوه، نخستين نظمى است كه در قالب يك سبك منسجم آشكار شد. پايه گذار اين شيوه ابوداود طيالسى (م 204ق) است.
مسندنويسى آسان ترين روش تنظيم كتاب هاى اوليه است؛ چرا كه مسندنويسان فقط احاديث را به ترتيب صحابه (به روش حروف الفبايى نام آنان و يابه مراتب سابقه اسلامى و يا به ترتيب نام قبايل و ...) جمع آورى مى كنند؛ به اين صورت كه به دنبال نام هر صحابى، تمام مرويات او از پيامبر خدا صلى الله عليه و آله وسلمرا، اعم از صحيح، حسن و ضعيف، گرد مى آورند. ۱
طلايه داران اين دوران كسانى همچون طيالسى (م 204ق)، عَبْسى (م 213ق)، مسرهد (م 228ق)، حميدى (م 219ق)، ابن حنبل (م 241ق)، ابن الجعد (م 230ق) و ... هستند. گفتنى است كه بزرگ ترين و مشهورترين مسند، مسند ابن حنبل است.
ش. مصنف نگارى
دومين سبكى كه در اين دوران ظهور يافت، سبك «مصنَّف نگارى» است. در كتاب هاى مصنف معمولاً احاديث مرفوع، موقوف و مقطوع را نقل مى كنند. بنابراين، مراسيل، معلولات، معطلات و ... در اين شيوه به چشم مى خورد.
كتاب هاى مصنَّف براساس ابواب فقهى وبيشتر به عنوان كتاب مرجع براى مفتيان است. معمولاً صاحبان اين مصنف ها كتابى ديگر نيز دارند كه برپايه احاديث كتاب مصنف خويش فتوا داده و اجتهادات خود را بيان مى كنند.
المصنّف عبدالرزّاق بن همام صنعانى (م 211ق) و المصنّف ابى بكر بن ابى شيبه (م 235ق) از معروف ترين مصنّف هاست.
ص. معجم نويسى
اين سبك منحصر به فرد سنيان نيز در پايان اين مرحله و به همت طبرانى (م 360ق) شكل گرفت.
1.ر. ك: مسندنويسى در تاريخ حديث، ص۴۸ ـ ۵۰ .