حديث ذباب: آموزه‏اى طبى يا حديثى مجعول - صفحه 66

برخورد خود با غذااى آلوده به بال مگس، ميزان تواضع و تكبر خود را مى توانند بيازمايند.
ابن حجر عسقلانى به نقل از برخى چنين آورده است:
احتمال دارد مقصود از بيمارى در بال مگس حالتى از تكبرنفس باشد كه با ترك تناول چنين غذايى و دور ريختن آن پديد مى آيد و مقصود از شفا بخشى بال مگس حالتى است كه در نفس در اثر خوردن آن ايجاد مى شود؛ زيرا او با اين كار نفس خود را شكسته و تواضع نموده است. ۱
پيداست كه اين توجيه، با ظاهر روايت، چندان سازگارى ندارد؛ زيرا در اين صورت، معنا نداشت كه پيامبر يك بال مگس را شفا و ديگرى را سم معرفى كند و اعلام كند كه مگس شفا را مقدم و سم را مؤخر مى سازد.

ديدگاه سوم. لزوم سكوت درباره حديث ذباب

برخى ديگر از صاحب نظران معتقدند كه دستاوردهاى علوم، هنوز درباره رد يا قبول اين حديث به نتيجه روشنى نرسيده است. بنابراين، لازم است درباره اين حديث از هرگونه اظهار نظر خوددارى كنيم.
در پاورقى بحارالأنوار، پس از نقل حديث ذباب، چنين آمده است:
از اين حديث و احاديثى كه بعد از آن مى آيد، استفاده مى شود كه در مگس ماده اى است ضد جذام و به عنوان پادزهر آن. از سوى ديگر، علوم امروزين به اين حقيقت دست نيافته است و شايسته آن است كه در اين زمينه بررسى و آزمايش شود. ۲
بايد توجه داشت كه پيش فرض چنين نتيجه گيرى آن است كه سخنان پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم به عنوان حامل وحى الهى در زمينه آخرت و دنيا بايد مطابق با واقع و به دور از هرگونه خطا و اشتباه باشد و هيچ گونه مخالفت محرزى با دستاوردهاى علمى نداشته باشد. از آنجا كه تا كنون چنين تناقضى ميان مفاد حديث ذباب و دستاوردهاى قطعى علم اثبات نشده است، بنابراين، نمى توان آن را مردود دانست.

ديدگاه چهارم. عدم حجيت آموزه هاى نبوى در امور غير دينى!

برخى معتقدند با وجود صحت سند و متن اين حديث، لزومى ندارد كه به صحت متن آن باور مند باشيم؛ زيرا آموزه هاى نبوى در امورى غير دينى و معنوى فاقد حجيت است.
بارى، شناخت سود و زيان مگس مربوط به امور دنيوى است و چنان نيست كه گفتار رسول اكرم صلى الله عليه و آله وسلم در امور دنيا نيز قابل قبول باشد؛ چنان كه در ماجرايى ديگر، آن حضرت به پيوند زدن درخت خرما براى به بار نشستن توصيه نمود، اما وقتى اشتباه آن آشكار شد، اعلام كرد كه من تنها در امور

1.فتح البارى، ج۱۰، ص۲۱۵.

2.بحار الأنوار، ج۶۱، ص۳۱۲ ـ ۳۱۳.

صفحه از 69