نظير اين نكته درباره وصف «الشعيرى» نيز صادق است. به عبارت ديگر، هرچند اين نام ميان تعدادى از راويان همچون ابراهيم الشعيرى ۱ و بشارالشعيرى ۲ و بسيارى ديگر ۳ مشترك است؛ اما اگر، به صورت مطلق، در سلسله يك روايت قرار گيرد، مراد اسماعيل بن ابى زياد سكونى شعيرى است. ۴
2. مذهب راوى
ديدگاه ها درباره مذهب اعتقادى سكونى متفاوت است، اما مشهور آن است كه وى از جمله راويان عامى مذهب است كه در مدرسه حديثى امام صادق عليه السلام شركت جسته و به نقل احاديث اين امام بزرگوار پرداخته است. بسيارى از انديشمندان شيعه، با اشاره به سكونى و روايات وى، متذكر شده اند كه او داراى مذهب اهل سنّت است. محقق حلّى در كتاب النهاية و نكتها در اين باره مى نويسد:
السكونى عامّى لا أعمل بما ينفرد به. ۵
و يا در جاى ديگر، با استناد به مذهب راويان چند روايت، آن احاديث را ضعيف و غير قابل استناد برمى شمارد. ۶
از ابن ادريس حلّى، ۷ يحيى بن سعيد حلّى، ۸ فاضل آبى، ۹ علامه حلّى، ۱۰ ابن داود، ۱۱ محقق
1.ر. ك: الكافى، ج۳، ص۱۲۶، ح۱؛ جامع الرواة، ج۱، ص۲۲؛ طرائف المقال، ج۱، ص۳۹۷، ش۳۱۲۶؛ معجم رجال الحديث، ج۱، ص۳۲۸، ش۳۵۵. آية اللّه وحيد بهبهانى احتمال مى دهد كه برادر ابراهيم بن ابى زياد سكونى است. (ر. ك: تعليقة على منهج المقال، ص۴۵). حسينى تفرشى معتقد است كه هرگاه عنوان الشعيرى، به صورت مطلق، در اسناد روايات آمده است، مراد ابراهيم الشعيرى است (نقد الرجال، ج۵ ، ص۲۸۸، ش۶۴۶۳).
2.كشى رواياتى را در تضعيف وى نقل مى كند. (ر. ك: اختيار معرفة الرجال، ج۲، ص۷۰۱ ـ ۷۰۷، ش۷۴۳ ـ ۷۶۱). التحرير الطاووسى، ص۸۵ ، ش۵۵ ؛ نقد الرجال، ج۱، ص۲۷۶، ش۷۰۶؛ معجم رجال الحديث، ج۴، ص۲۱۷، ش۱۷۲۸. از امام صادق عليه السلام نقل شده است: «إن بشار الشعيرى شيطان بن شيطان خرج من البحر فأغوى اصحابى» (اختيار معرفة الرجال، ج۲، ص۷۰۲، ش۷۴۵).
علامه حلّى از فردى به نام بشار الاشعرى ـ كه امام صادق عليه السلام وى را لعنت نموده است ـ ياد مى كند كه مصحح گرامى كتاب خلاصة الاقوال در پاورقى مى نويسد: «والصحيح أنه بشار الشعيرى، كما عنونه الكشى فى رجاله» (خلاصة الأقوال، ص۳۲۸، ش۲). ابن داوود نيز از وى با عنوان ابواسماعيل الشعيرى ياد كرده و متذكر مى شود كه نام وى بشار الشعيرى است (اعيان الشيعة، ج۲، ص۲۸۸، ش۱۰۹۱ و ج۳، ص۵۷۰). علاوه بر اين، از وى با عنوان بشار الاشعرى ياد شده است (نقد الرجال، ج۱، ص۲۷۵، ش۷۰۲).
3.همچون ابواسحاق الشعيرى، زكريا بن يحيى الشعيرى، محمّد بن صدقة الشعيرى، داوود الشعيرى، جعغر بن امين الشعيرى، و امية بن عمرو الشعيرى.
4.سماء المقال، ج۲، ص۱۶؛ معجم رجال الحديث، ج۲۴، ص۱۲۷، ش۱۵۳۸۹.
5.به نقل از: سماء المقال، ج۲، ص۱۷.
6.به نقل از سماء المقال، ج۲، ص۱۸. و نيز ر. ك: شرائع الاسلام، ج۴، ص۸۸۵ ؛ المعتبر، ج۱، ص۲۵۲.
7.وى مى نويسد: «السكونى ... و إسمه إسماعيل بن زياد، و هو عامى المذهب، إلاّ أنه يروى عن الأئمة عليهم السلام» السرائر، ج۲، ص۱۹۶. ايشان در جاى ديگر، عامى مذهب بودن سكونى را نكته اى مسلم و غيراختلافى خوانده است: «و هو إسماعيل بن أبى زياد السكونى ... و هو عامى المذهب بغير خلاف، و شيخنا أبوجعفر موافق على ذلك، قائل به، ذكره فى فهرست المصنفين» (السرائر، ج۳، ص۲۸۹)، اما بايد اشاره داشت كه ابن ادريس در استناد به موافقت شيخ طوسى دچار اشتباه شده است و شايد مراد، كتاب العدة شيخ باشد؛ چرا كه شيخ طوسى در الفهرست، سخنى در باب مذهب سكونى ندارد (الفهرست، ص۵۰، ش۳۸)، بلكه در العدة بدان اشاره كرده است (العدة، ج۱، ص۱۴۹ و ۱۵۰)، مگر آن كه بگوييم ابن ادريس از جمله كسانى است كه معتقدند اگر شيخ طوسى فردى را در الفهرست، خود ذكر كرده و متذكر عامى مذهب بودن وى نشود، اين خود دليلى است بر امامى مذهب بودن فرد، لذا چون شيخ متذكر عامى مذهب بودن سكونى نشده است، پس شيخ وى را امامى مى دانسته است.
8.نزهة الناظر، ص۲۰ و ۱۴۱.
9.كشف الرموز، ج۲، ص۴۸۵.
10.خلاصة الاقوال، ص۳۱۶، ش۳؛ منتهى المطلب، ج۲، ص۲۷۸؛ تذكرة الفقهاء، ج۱۴، ص۶۳ ؛ مختلف الشيعة، ج۹، ص۹۳.
11.رجال ابن داود، ص۲۳۱، ش۵۴ .
