الف. عدم تقيه امام معصوم از وى
ملامحمّد تقى مجلسى از جمله كسانى است كه به امامى مذهب بودن سكونى معتقد شده است. ايشان در بيان دليل اين سخن خود، در شرح مشيخه كتاب من لا يحضره الفقيه مى نويسد:
و الذى يغلب على الظن انه كان اماميا، لكن كان مشتهرا بين العامة و مختلطا بهم، لأنه كان من قضاتهم، و كان يتقى منهم، لأنه روى عنهم فى جميع الأبواب، و كان عليه السلام لا يتقى منه و يروى عنه جلَّ ما يخالف العامة. ۱
سيد بحرالعلوم نيز احتمال مى دهد كه سكونى از جمله راويان امامى مذهب بوده و به شدت تقيه را دستورالعمل رفتارى خود قرار داده بود. ۲ ابوالهدى كلباسى مى نويسد كه استرآبادى نيز بر طريق مجلسى پدر مشى نموده است. ۳ يكى از معاصران نيز اين دليل را در امامى مذهب بودن سكونى ياد مى كند. ۴
اين سخن كه امام معصوم عليه السلام در برابر سكونى تقيه نمى كرده است، شايد اندكى مبالغه آميز باشد؛ چرا كه برخى از انديشمندان شيعى، بعضى روايات صادر شده از امام را به دليل وجود سكونى در سلسله اسناد آن و موافقت با ديدگاه اهل سنّت، تقيه اى دانسته اند؛ به عنوان نمونه، سيد على طباطبايى ذيل روايتى از امام على عليه السلام درباره ارث چنين مى نويسد:
از آنجا كه اين روايت شاذ و به واسطه سكونى ضعيف السند بوده و توان تعارض با ساير دلايل را از جنبه هاى گوناگون ندارد، لذا كنار گذاشته مى شود ... افزون بر آن كه حمل اين روايت بر تقيه نيز احتمال دارد؛ چنان كه شيخ طوسى چنين كرده است. نقل حديث توسط سكونى ـ كه از قضات اهل سنّت است ـ تأييدى بر حمل حديث بر تقيه است. ۵
ايشان همچنين به شيوه نجاشى، شيخ طوسى در الفهرست و ابن شهرآشوب در معالم العلماء، به عنوان شاهد، استناد مى جويند كه بدان، به صورت مجزّا، خواهيم پرداخت.
ب. شيوه فهرست نگارى
برخى در بيان ديدگاه خود، مبنى بر امامى بودن سكونى، به شيوه فهرست نگارى بزرگانى همچون نجاشى، شيخ طوسى و ابن شهرآشوب استناد مى جويند. شايد بتوان گفت كه عمده دليل ذكر شده در
1.روضة المتقين، ج۱۴، ص۵۹ .
2.تعليقة على منهج المقال، ص۸۷ .
3.به نقل از: سماء المقال، ج۲، ص۱۹.
4.فقه الصادق عليه السلام ، ج۲۶، ص۲۹۹. وى همچنين نقل روايات بسيارى از سكونى از امام صادق عليه السلام كه بيشتر آنها مخالف روايات اهل سنّت است را نيز به عنوان مؤيد اين دليل خود ذكر مى كنند.
5.رياض المسائل، ج۱۲، ص۴۷۰؛ نيز ج۸ ، ص۵۴۳ و ج۱۱، ص۳۶۰ و ج۱۲، ص۴۳ و ج۱۳، ص۲۷۰، ۳۰۳؛ جواهر الكلام، ج۴۱، ص۹۵. كلباسى نيز مى نويسد: «كما أن فى كثير من الاحكام نقلها [أى السكونى] فى رواياته عن سيدنا خاتم النبيين أو عن مولانا يعسوب الدين أو عن حججنا آبائه الطاهرين ـ صلوات اللّه عليهم اجمعين ـ . و منه يستشم رائحة التقية». وى در ادامه، مواردى از اين دست روايات را نقل مى كند (سماء المقال، ج۲، ص۲۳).
