بازشناسى يك راوى: اسماعيل بن ابى‏ زياد سكونی - صفحه 164

على بن ابراهيم، عن أبيه، عن النوفلى، عن السكونى، عن أبى عبداللّه عليه السلام قال: سئل كيف أصنع اذا خرجت مع الجنازة، أمشى أمامها أو خلفها أو عن يمينها أو عن شمالها؟ فقال: ان كان مخالفا فلا تمش أمامه، فان ملائكة العذاب يستقبلونه بألوان العذاب. ۱
وجه استدلال به چنين رواياتى آن است كه نقل اين مضامين ـ كه با مذهب اهل سنّت در تضاد است ـ تنها از سوى راوى امامى مذهب قابل تصوير است، نه يك راوى با عقايد و تفكرات اهل سنّت. ۲

3. توثيق و تضعيف

از جمله مهم ترين مباحث در بررسى يك راوى، موضوع توثيق يا تضعيف و ميزان اعتبار روايات اوست. سخن درباره توثيق و يا تضعيف سكونى، همچون مذهب وى مختلف است؛ گروهى وى را ضعيف دانسته و عده اى ديگر به توثيق وى نظر داده اند. در اين بخش، ضمن بررسى دلايل هر گروه، به ذكر نام صاحبان هر رأى نيز خواهيم پرداخت.

الف. تضعيف سكونى

آنچه درباره ميزان اعتبار روايات سكونى مطرح است، آن كه وى در تقسيم بندى راويان ضعيف قرار مى گيرد. برخى بر اين باورند كه ضعف سكونى، به روشنى، در كلام شيخ صدوق رحمه الله منعكس شده است. شيخ صدوق ذيل روايتى منقول از سكونى در باب ميراث مجوس مى نويسد:
من أنه لا أفتى بما ينفرد به السكونى بروايته. ۳
همچنين بايد اشاره كرد كه شيخ صدوق در باب نماز جماعت، در مقام بيان حكم فقهى، به روايتى كه سكونى در نقل آن منفرد است، استناد نموده است. ۴
محقق حلّى (م 676ق) نيز با پذيرش اين ديدگاه مى نويسد:
و لا تعويل على ما رواه الشيخ، عن السكونى، لأنّ رواتها ضعيفة. ۵
البته بايد توجه داشت كه محقق حلّى سكونى را، در مواردى، فردى عامى مذهب و ثقه معرفى نموده است. ۶

1.الكافى، ج۳، ص۱۷۰، ح۷.

2.سماء المقال، ج۱، ص۲۹.

3.من لا يحضره الفقيه، ج۴، ص۳۴۴، ذيل ح۵۷۴۵ .

4.همان، ج۱، ص۳۸۰، ح۱۱۱۶ و نيز ر. ك: مستدرك علم رجال الحديث، ج۱، ص۶۱۵ .

5.النهاية و نكتها، ج۲، ص۲۰۴ به نقل از: سماء المقال، ج۲، ص۳۱. همچنين ايشان در كتاب المعتبر مى نويسد: «و هذا السكونى ضعيف، لكن روايته حسنة» (المعتبر، ج۱، ص۳۷۶ و ج۱، ص۴۳۷ و ج۲، ص۶۹۲ و نيز شرائع الاسلام، ج۴، ص۱۰۰۱، ۱۰۳۸ و ۱۰۵۱).

6.المعتبر، ج۱، ص۲۵۲.

صفحه از 176