شوكت و عزت خويش را به رخ دشمنان و مخالفان نكشيده و سيلى محكم و جانانه اى بر صورت آنان ننواخته و اُبهت و سيطره خويش را به آنان نشان نداده، از ديدگاه خداوند به هيچ وجه پذيرفتنى نبوده؛ زيرا، چنين تصميمى علاوه بر آن كه از عدم خلوص نيت سربازان اسلام حكايت مى كند، به لحاظ استراتژيكى و روش نبرد نيز معقول و مقبول به حساب نمى آمده؛ زيرا گرفتن اسير و بستن و انتقال آنها به پشت جبهه در آن شرايط بحرانى و حساس موجب ضعف و شكست مسلمانان مى گرديده؛ چنان كه همين جهت گيرى ناخالص و غنيمت طلبانه شكست سختى را در جنگ احد بر سپاه اسلام تحميل نمود. ۱ بنابراين حاشا از پيامبر اعظم كه در اين آيات مورد «مؤاخذه پروردگار» قرار گرفته باشد و به پيگيرى «متاع ناچيز دنيا» متهم گرديده باشد و در پى آن با «عذاب عظيم» مورد تهديد قرار گرفته باشد. به علاوه، برخى از روايات حكايت از آن دارند كه پيامبر بر آن بود تا اسيران را به قتل برساند؛ چنان كه با كشتن دو تن از آنها برخى از صحابه به وحشت افتاده، مصرانه خواستار آزادى اُسرا در برابر دريافت فديه شدند تا آنجا كه پيامبر سرانجام با اين خواسته آنها موافقت مى كند. در صورتى كه اين روايت صحيح باشد، عتاب و مؤاخذه مذكور در آيات 67 و 68 سوره انفال باز متوجه مسلمانانى خواهد شد كه بر خلاف ديدگاه پيامبر، مصرانه از آن حضرت آزادى اسيران را تقاضا مى كردند. ۲
دستور پيامبر صلى الله عليه و آله وسلم و سفارش آن حضرت به مسلمانان براى اقتدا به ابوبكر و عمر پس از وفات خود ۳
روايت ساختگى فوق نيز بيانگر بخش ديگرى از مبارزه هدفمندِ جريان نفاق و تزوير، براى مقابله با فضايل اهل بيت صلى الله عليه و آله وسلم است. اين گونه روايات، روايت گرانسنگ «ثقلين» و همه رواياتى را كه حامل فضايل اهل بيت پيامبرند، هدف قرار مى دهند. ۴ علاوه بر آن، رواياتى نيز كه بيانگر «حتمى بودن
1.ر.ك: الميزان، ج۹، ص۱۳۵ ـ ۱۳۶؛ تفسير الكاشف، ج۳، ص۵۰۷ ۵۰۹؛ من وحى القرآن، ج۱۰، ص۴۲۲ ـ ۴۲۵؛ تفسير نمونه، ج۷، ص۲۴۴ ـ ۲۴۸؛ الفرقان فى تفسير القرآن بالقرآن، ج۱۲، ص۲۹۳.
2.تفسير القمى، ج۱، ص۲۶۹.
3.ر.ك: فى ظلال القرآن، ج۶ ، ص۳۸۲۸.
4.براى مطالعه نقد روايت «اقتدا به ابوبكر و عمر»، ر.ك: الإفصاح، ص۲۱۹ ـ ۲۲۴. همچنين جهت مطالعه نقد عالمانه و تخصصى روايات مشابه، ر.ك: الغدير، ج۱۰، ص۲۷۰ ـ ۲۷۸؛ كتاب الأربعين، ص۳۱۴ ـ ۳۳۶؛ نهج السعادة، ج۵ ، ص۲۲۰ ـ ۲۳۳؛ الإفصاح، ص۴۹ ـ ۷۲؛ الميزان، ج۱۹، ص۲۳۶ ـ ۲۳۸؛ الصحيح من السيرة، ج۵ ، ۱۳۵ ـ ۱۴۴؛ پژوهشى در عدالت صحابه، ص۶۱ ـ ۳۲۴؛ آفاق تفسير، ص۱۶۴ ـ ۱۶۸.
