افراد خوب از او اطاعت نكنند. ^۱
آن گاه در اين بخش پاسخ به يك پرسش اهميت فراوانى خواهد يافت. سؤال اين است كه ظرف اين آزمون ـ كه در نهج البلاغه از آن به «دارالبليه» ^۲ ياد مى شود ـ چيست؟
پاسخ نهج البلاغه به اين سؤال فارغ از نوع بلية مى تواند تا حد زيادى در روشن شدن محدوده زمانى «إِلَى يَوْمِ الْوَقْتِ الْمَعْلُومِ» مؤثر باشد. اگر چه پيش از دريافت پاسخ نهج البلاغه به اين سؤال از بحث درباره مفهوم «عده» در فلسفه سوم به خاطر ارتباطى كه با مفهوم «بلية» دارد ناگزيريم. در اين باره سه احتمالِ «وعده مهلت دادن به شيطان»، «وعده پاداش براى انجام كار نيك و تباه نكردن اجر آن» و «وعده آزمايش انسان ها» در شروح نهج البلاغه قابل مشاهده است. ^۳ از اين سه احتمال به نظر مى رسد كه احتمال سوم درست تر باشد؛ چرا كه در رابطه با احتمال اول گفته شده است:
خداوند پيش از اين به شيطان در زمينه مهلت دادن به او وعده اى نداده بود تا بخواهد آن را عملى كند. ^۴
درباره احتمال دوم ^۵ نيز فى ظلال مى گويد:
اين سخن حدس و گمانى است بى اساس.
آن گاه ادامه مى دهد:
آنچه كه ما از سياق كلام حضرت عليه السلام ، يعنى «اسْتِتْمَاماً لِلْبَلِيَّةِ» درمى يابيم، آن است كه مقصود از وعده در اينجا، آن چنان كه در تقدير الهى رقم خورده، آزمايش انسان ها با آزمونى است تا مشخص شود كه كدام يك از بندگان نيكوكارترند و شيطان در اين زمينه همان آزمون و فتنه است و در اين مسأله شكى نيست. خداوند مى فرمايد: «لِّيَجْعَلَ مَا يُلْقِى الشَّيْطَـانُ فِتْنَةً لِّلَّذِينَ فِى قُلُوبِهِم مَّرَضٌ»^۶ . ^۷
آنچه نظر محمدجواد مغنيه را تأييد مى كند، آن است كه در قرآن هر جا ميان شيطان و مفهوم وعده ارتباطى برقرارمى شود، در زمينه حيات دنيوى و در پيوند با فريب و تأثير آن بر انسان هاست؛ آياتى مثل:
«وَ اسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُم ... وَعِدْهُمْ وَ مَا يَعِدُهُمُ الشَّيْطَـانُ إِلاَّ غُرُورًا» . ^۸