8 . بهره نبردن از تجربه هاى ديگران

امروزه يكى از مسائل بسيار مورد توجّه در جوامع ، امر «مشاوره» است . بسيارى از شركت هاى تجارى و مؤسّسات و ادارات دولتى و غير دولتى ، هزينه هاى زيادى براى اين كار ، صرف نموده ، از اين طريق ، بيشترين بهره ورى را دريافت كرده اند. علّت اين امر نيز به خوبى روشن است ؛ چون همه افراد نمى توانند در تمامى موضوعات ، متخصّص و متبحّر شوند و همه جوانب امر را ملاحظه نمايند ، لذا ناگزيز از استفاده از تجارب ديگران هستند. اين امر معقول و بخردانه ، در دين اسلام نيز مورد توجّه واقع شده ، توصيه هاى فراوانى بدان شده است.
امام على عليه السلام مى فرمايد:
عَلَيكَ بِمُجالَسَةِ أصحابِ التَّجارِبِ ؛ فَإِنَّهُما تَقومُ عَلَيهِم بِأغلى الغَلاءِ وَتأخُذُهُم مِنهُم بِأرخَصِ الرُّخصِ .^۱با مردان آزموده و اهل تجربه ، همنشين باش ؛ چه اينان متاع پُر ارجِ تجربه هاى خويش را با گران ترين بها ـ كه فدا كردن عمر خويش است ـ به دست آورده اند و تو با ارزان ترين قيمت ، آنها را به دست مى آورى.
نصيحتى كنمت بشنو و بهانه مگير
هر آنچه ناصحِ مشفق بگويدت ، بپذير!^۲
كسانى كه به خاطر خودخواهى و خودپسندى ، به سراغ تجربه ديگران نمى روند و توجّه به كار ديگران را براى خويش ننگ مى دانند ، در زندگى ،

«أَلاَ إِنَّ أَوْلِيَآءَ اللَّهِ لاَ خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَ لاَ هُمْ يَحْزَنُونَ .^۱ آگاه باشيد! به درستى كه دوستان خدا، نه ترسى بر آنان هست و نه آنان محزون مى گردند» .
افراد الهى و با ايمان، به قدرى عاشق حق و تسليم اويند كه هيچ چيز را قابل ترسيدن نمى دانند و حتى «مرگ» را يك قدم و حركت براى «وصول» مى شمارند و تولّدى ديگر براى حيات و زندگى بهتر و گسترده تر . آنان چون مرگشان نيز در مسير اوست، هرگز براى شان نگران كننده نيست .

مرگ اگر مرد است گو پيشِ من آى
تا در آغوشش بگيرم تنگ تنگ!
اين ترس و نگرانى ، از نوعى است كه خود ، زيبايى و آرامش دهنده است. نگرانى از عمل و رفتار خود يا نگرانى و سوز و ساز براى ديگران، خود ، شادى آفرين است.

گر طبيبانه بيايى به سر بالينم
به دو عالم ندهم لذّت بيمارى را
در بلا هم مى چشم لذّات او
مات اويم ، مات اويم ، مات او!
اينان، در گرفتارى و بلايا هم، ترس و واهمه اى ندارند ؛ چون همه چيز را در راه او مى دانند و كارى نمى كنند كه به جز سوى او باشد و آن همه آه و ناله ها و افسوس و حسرت ها را از نبودن ايمان و باور و عشق و يقين مى دانند.

ناليدن بلبل ز نوآموزى عشق است
هرگز نشنيديم ز پروانه صدايى .
براى افراد بى ايمان، هيچ چيز ، آرامش بخش نيست و هيچ پناهگاهى نمى توانند داشته باشند ؛ امّا اشخاص مؤمن و خداجو، همه چيز را زيبا مى دانند و هر حادثه اى براى شان لذّت بخش است ، نه رعب آور و وحشتناك.

آتش ، چو شرابِ وصل تو نوش كند
از عشق تو سوختنْ فراموش كند .
يا به گفته حافظ:
در بيابان ، گر به شوق كعبه خواهى زد قدم
سرزنش ها گر كند خار مُغيلان ، غم مخور!^۲