87
آه سرد

دنيا ، به آب دريا مى ماند كه انسان تشنه ، هر چه از آن بنوشد، تشنه تر ۱ به آرزوهاى دست نيافتنى اش) مرتكب ۲ دوزخ است . كلام خدا اين گونه است :
« فَأَمَّا مَن طَغَى * وَ ءَاثَرَ الْحَيَوةَ الدُّنْيَا * فَإِنَّ الْجَحِيمَ هِىَ الْمَأْوَى .۳پس هر كه طغيان كرد و زندگى اين جهانى را برگزيد، بى گمان ، جهنّم ، جايگاه اوست» .
در اين هنگام ، چنين شخصى دچار حسرت عظيمى مى شود. البته حسرت چنين فردى ، اختصاص به روز قيامت ندارد ؛ بلكه در همين دنيا نيز دچار آن حسرت خواهد شد و هر چه دلبستگى اش بيشتر باشد ، حسرتش نيز شديدتر خواهد شد.
امام صادق عليه السلام مى فرمايد:
مَن كَثُرَ اشتِباكُهُ بِالدُّنيا كانَ أشَدَّ لِحَسرَتِهِ عِندَ فِراقِها .۴
هر كه بيشتر به دنيا بچسبد، هنگام جدايى از آن ، بيشتر افسوس مى خورَد.
با توجّه به اين توضيحات ، براى فردى كه دنيادوستى شده است ، چه بايد كرد؟ آيا اين فرد گرفتار و به اسارت رفته را مى توان با چند جمله پندآميز ، از

1.امام كاظم عليه السلام : مثل الدنيا مثل ماء البحر فلمّا شرب منه العطشان ازداد عطشا حتى يقتله وى براى رفع اين عطش (يعنى رسيدن مى شود تا سرانجام او را مى كشد.(تحف العقول ، ص ۳۹۶) .

2.امام صادق عليه السلام : سرمنشأ هر گناهى، دنيا دوستى است (منتخب ميزان الحكمة با ترجمه به خاطر همين ، در روز قيامت ، جايگاهش آتش هر گناهى مى شود ؛فارسى، ص ۲۰۳).

3.سوره نازعات ، آيه ۳۷ـ۳۹ .

4.منتخب ميزان الحكمة با ترجمه فارسى ، ص ۲۰۳ .


آه سرد
86

دنيادوستى، خرد را تباه مى كند و دل را از شنيدن حكمت ، ناشنوا مى سازد و موجب عذابى دردناك مى شود.
كسى كه از خردى سالم ، بى بهره مى شود ، از درك امور ، عاجز شده و نمى تواند عاقلانه تصميم بگيرد ؛ لذا فرصت ها و سرمايه هاى خود را
به سادگى از دست خواهد داد. همچنين ، كسى كه از شنيدن حكمت ناشنوا شد ، از نصيحت حكيمان ، طرفى نمى بندد . چنانچه در حديثى از امام على عليه السلام آمده است:
إنَّ مَعصيَةَ النّاصِحِ الشَّفيقِ العالِمِ المُجَرَّبِ تُورِثُ الحَسرَةَ.۱نافرمانى از دستور نصحيت كننده مهربانِ دانا و باتجربه، مايه حسرت و سرگردانى است.
امام خمينى (ره) در كتاب شرح چهل حديث خود مى گويد:
و از مفاسد بزرگ حبّ دنيا آن است كه انسان را از رياضات شرعيه و عبادات و مناسك باز دارد، و جنبه طبيعت را قوت دهد و تعصّى نمايد طبيعت از اطاعت روح، و انقياد آن را نكند و عزم انسانى را سست كند و اراده را ضعيف نمايد... و بدان اى عزيز كه عزم و اراده قويّه ، در آن عالم ، خيلى لازم است و كاركن است. ميزان يكى از مراتب بهشت، كه از بهترين بهشت هاست، اراده و عزم است كه انسان ، تا داراى اراده نافذ و عزم قوى نباشد ، داراى آن بهشت و مقام عالى نشود . ۲
آرى! حبّ دنيا تا آن جا پيش مى رود كه حتّى دين فرد را نيز از او مى گيرد؛ چنانچه در رواياتى آمده است كه: «دو گرگ اگر در گلّه بى شبان رها شوند، يكى از آنها در اوّل گلّه و يكى در آخرش، زودتر ، آنها را هلاك نمى كنند از ۳
هر چه به اين دنيا ، به نظر عظمت و محبّت نگاه كنى و قلبت علاقه مند به آن شود ، به حسب مراتب محبّت، نيازهايت زياد مى شوند ، فقر در باطن و ظاهر تو نمايان مى گردد ، امورت آشفته و درهم مى شوند ، قلبت متزلزل و غمناك و خائف مى شود، امورت بر وفق دلخواه انجام ۴ مى شوند و يأس و حيرت در دلت جايگزين مى گردد. ۵ چنانچه على عليه السلام نيز به بعضى از اين معانى اشاره فرموده است :
هر كس بيشتر به دنيا درآويزد، به هنگام جدايى از آن ، افسوس او بيشتر خواهد بود.۶امام صادق عليه السلام نيز مى فرمايد :
مَن تَعَلَّقَ قَلبُهُ بِالدُّنيا تَعَلَّقَ قَلبُهُ بِثَلاثِ خِصالٍ هَمِّ لا يَفنى وأمَلٍ لا يُدرَك وَرجاءٍ لا يُنالُ .۷
هر كه به دنيا دل بندد ، به سه چيز ، دل بسته است: اندوه بى پايان و آرزوى دست نيافتنى و اميد نارسيدنى.

1.نهج البلاغة ، خطبه ۳۵ .

2.شرح چهل حديث، ص ۱۲۵ .

3.عن أبى جعفر عليه السلام قال: ما ذئبان ضاريان في غنم ليس لها راع، هذا فى أولها وهذا فى آخرها بأسرع فيها من حب المال و الشرف فى دين المؤمن (الكافى ، ج ۲ ، ص ۳۱۵، ح حبّ شرف و حبّ دنيا كه دين مؤمن را از او مى گيرد».۲ و ۳).

4.اشاره است به حديث شريف امام صادق عليه السلام كه فرمود: كسى كه صبح كند و شام كند و ، آرزو و حرصت روزافزون مى گردد ، غم و حسرت بر تو چيره حال اين كه دنيا بزرگترين همّ و غم او باشد، خدا فقر را بين دو چشمش قرار مى دهد؛ و كار او را درهم مى كند و برخوردار نمى گردد از دنيا مگر آنچه براى او قسمت شده نمى گيرداست (الكافى ، ج ۲ ، ص ۳۱۹) .

5.شرح چهل حديث، ص ۱۲۸ .

6.من كانت الدنيا همّته اشتدت حسرته عند فراقها (الكافى ، ج ۲ ، ص ۳۲۰) .

7.الكافى ، ج ۲ ، ص ۳۲۰ ، ح ۱۷ .

  • نام منبع :
    آه سرد
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    سازمان چاپ و نشر دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1386
    نوبت چاپ :
    اوّل
تعداد بازدید : 53784
صفحه از 180
پرینت  ارسال به