نقل به معنا - صفحه 187

دوم ، خود ، رجحان است .
علاّمه مجلسى ، بعد از نقل اين روايات گفته است :
شكى نيست كه نقل حديث با الفاظ امام عليه السلام بهتر است ؛ بويژه در اين دوران كه اصطلاحات ، تغييريافته و فاصله زمانى با عصر معصوم ، بسيار است و قرائت هم از دست رفته است . ۱
همين مطلب را خطيب بغدادى گفت ، چنان كه در صفحات پيشين از او نقل كرديم .
خلاصه آن كه ، احاديث ، فى الجمله بر جواز نقل به معنا دلالت دارند .

ب . رويّه عُقلا :

نقل به معنا ، بدانسان كه در معنا خللى وارد نشود ، در محاورات عقلايى ، امرى متعارف و شايع است . شارع نيز از اين رويّه ، رَدْعى نداشته است . به تعبير ديگر ، عقلا در محاورات خود ، با اين تسامح ، به نقل مى پردازند و خود را مقيّد به نقل عين واژه ها نمى دانند . شريعت اسلامى نيز از اين سيره و روش ، منع نكرده است ، بلكه روايات نقل شده پيشين ، مويّد اين روش است .
برخى از عالمان علوم حديث درباره نقل به معنا گفته اند :
بداهت عقل ، حكم به جواز ، بلكه رجحان آن مى نمايد . ۲
پدر شيخ بهايى (چنان كه گذشت) فرمود :
اكثر پيشينيان و متأخّران از فرقه هاى مختلف اسلامى ، بر اين عقيده اند كه نقل به معنا جايز است . ۳
فخرالدين طُرَيحى گفته است :

1.بحار الأنوار ، ج۲ ، ص۱۶۴ .

2.علم الحديث ، كاظم مديرشانه چى ، دفتر انتشارات اسلامى ، قم ، ص۱۲۸ .

3.وصول الأخيار إلى أصول الأخبار ، ص۱۵۲ .

صفحه از 197