نقل به معنا - صفحه 193

«قد زوّجناكها بما معك من القران» . ۱
3 . يكى از رواياتى كه در كتب حديثى شيعه مكرّر نقل شده و در فقه و اصول نيز مورد توجه است ، مقبوله عمر بن حنظله مى باشد . برخى فرازهاى اين روايت ، در كتب حديثى ، به صورت هاى مختلف نقل شده است :
«فانّ المجمع عليه حكمنا لاريب فيه» . ۲
«فانّ المجمع عليه لاريب فيه» . ۳
و يا :
«قلت : جعلت فداك ! أرأيت إن كان الفقيهان عرفا حكمه من الكتاب والسنة . . .» . ۴
«قلت : جعلت فداك ! إنّ المفتيينِ غبى عليهما معرفة حكمه من كتاب وسنّة . . .» . ۵
و در برخى كتب نيز اين فراز اخير ، نقل نشده است . ۶
4 . حديث ثقلين در منابع حديثى شيعه با 234 اختلاف در متن ، نقل شده است . اگر فرض شود كه اين حديث درصد مورد متفاوت ، از پيامبر صلى الله عليه و آله صادرشده ، و سى مورد در استنساخ تفاوت حاصل شده ، و سى مورد هم روات اشتباه كرده اند ، باز هفتاد مورد ديگر بر اثر نقل به معنا خواهد بود . نمونه هايى از آن را مى آوريم ۷ :
«أيها الناس . . .» .
«يا أيها الناس . . .» .

1.كنز العمّال ، ج۱۶ ، ص۳۲۵ ، ش۴۴۷۳۷ .

2.كتاب من لايحضره الفقيه ، ج۳ ، ص۶ .

3.تهذيب الأحكام ، ج۶ ، ص۳۰۱ـ۳۰۲ ، ح۸۴۵ .

4.الكافى ، ج۱ ، ص۶۸ (باب اختلاف الحديث) .

5.اين آمار و نقل ها ، از جزوه اى به نام «طرح جامع الأحاديث» ، نوشته آقاى عليرضا برازش ، برداشت شده است .

صفحه از 197