تاريخى، فقهى و تفسيرى و قرآنى، تأثير مهمى بر جاى نهاده است كه اكنون مجال پرداختن بدان نيست. ۱
31. عبداللّه بن أبى أوفى:
وى از صحابيانى است كه در «حديبيّة» و «بيعت رضوان» حضور داشته اند. او تا هنگام رحلت رسول اللّه(ص) در مدينه بود و آنگاه به كوفه رفت و در آن ديار زيست تا اينكه زندگى را بدرود گفت. او آخرين صحابى يى است كه در كوفه درگذشته است. ۲ سالم بن أبى أميّة، كاتب وى بود ۳ كه از او احاديثى را به كتابت گزارش كرده است. ۴ يكى از دوستان سالم نيز نقل مى كند كه عبداللّه درباره جهاد، احاديثى نگاشت و آنها را براى عبيداللّه فرستاد و من از وى خواستم آنها را براى من بنويسد. ۵ عمرو بن عبيداللّه نيز از كسانى است كه عبداللّه براى وى احاديثى نگاشته است. ۶
32. عبداللّه بن زبير:
عبداللّه بن زبير را نيز از كسانى برشمرده اند كه بر كتابت حديث باور داشته است. ۷ از عبداللّه بن زبير، از جمله، رساله اى ياد شده است كه در آن، احاديثى از رسول اللّه(ص) نوشته بوده است. ۸
1.ر.ك به أحاديث أم المؤمنين عائشة: ۱/۳۵۹
2.أسد الغابة: ۳/۱۸۱؛ الإصابة: ۴/۱۶؛ تهذيب التهذيب: ۳/۹۵؛ الوافى بالوفيات: ۱۷/۷۸؛ تهذيب الكمال: ۱۴/۳۱۷
3.تهذيب التهذيب: ۲/۲۵۶
4.تهذيب التّهذيب: ۳/۹۵
5.مسند أحمد بن حنبل: ۵/۴۷۰
6.صحيح مسلم: ۳/۱۳۶۲؛ المستدرك: ۲/۸۷؛ الكفاية فى علم الرّواية: ۳۳۶
7.تاريخ تدوين الحديث: ۱/۱۱۵
8.مسند أحمد بن حنبل: ۴/۵۶۸؛ تعليقات سنن دارقطنى: ۴۶۴ (ط هند).