نگاشته است ۱ و گاه چنان مى نموده است كه او به هنگام شنيدن محتواى اين صحيفه، در محضر پيامبر(ص) تنها بوده است. ۲ در چگونگى اين صحيفه، سخن بسيار است. برخى آورده اند كه اين صحيفه، داراى يك هزار حديث بوده است. ۳ أحمد بن حنبل، بخشهايى از «صحيفه» را در مسند خود، با طرق و اسناد مختلف، گزارش كرده است. ۴ علّامه جليل، هاشم معروف الحسنى، به اين نگاشته، عنوان «صحيفه مزعومه» داده است و بر اين باور است كه اين نگاشته، مجموعه اى است از آنچه عبداللّه بن عمرو بن عاص در «نبرد يرموك» از آثار امّتهاى پيشين يافته و در قالب حديث، گزارش كرده است. ۵ به هرحال، در استنتاج ما تفاوتى ندارد؛ چراكه در هرحال، نشانگر آن است كه او بر كتابت، تأكيدداشته و حديث را مى نوشته است. ۶
36. عبداللّه بن قيس، أبوموسى الأشعرى:
ابوموسى اشعرى را از كسانى برشمرده اند كه كتابت حديث را روا نمى دانسته است. ۷ خطيب بغدادى گزارشهايى را آورده است كه نشانگر تأكيد ابو موسى بر حفظ
1.سنن الدّارمى: ۱/۸۶؛ المحدّث الفاصل: ۳۶۶؛ تقييد العلم: ۸۴؛ جامع بيان العلم وفضله: ۱/۳۰۵
2.سير اعلام النبلاء: ۳/۸۹؛ أسد الغابة: ۳/۳۴۶
3.معرفة النسخ والصحف الحديثية: ۱۷۹ به نقل از أسد الغابة: ۳/…
4.مسند أحمد بن حنبل: ۲/۱۵۸ به بعد (چاپ مؤسسه الرّسالة: ۱۱/۶۷۱ به بعد).
5.دراسات فى الحديث والمحدّثين: ۲۱؛ تاريخ الفقه الجعفرى: ۱۳۹؛ يادآورى كنم كه به هنگام خلافت ابوبكر، عبداللّه به همراه پدرش در فتح شام و نبرد يرموك شركت كرد و در اين نبرد، به مجموعه اى از آثار پيشينيان دست يافت، كه نقل از اين مجموعه، هميشه نقلهاى او را با ترديد مواجه مى ساخت (أسد الغابة: ۳/۳۴۷؛ فتح البارى: ۱/۱۶۶؛ الإسرائيليّات وأثرها فى كتب التفسير: ۱۴۶).
6.درباره اين صحيفه و طرق آن، از جمله نگاه كنيد به معرفةالنسخ والصحف الحديثية: ۱۸۰، و منابعى كه ارائه داده است.
7.تقييد العلم: ۴۰
