است و نه كتابت. ^۱ او (ابوموسى) برخى از كسانى را كه از وى حديث فرا گرفته و نوشته بودند، فراخوانده و گفته است حديث را حفظ كنيد و آنچه را نوشته ايد، تباه سازيد. امّا آقاى دكتر محمد مصطفى اعظمى، با اشاره به اينگونه نقلها، بر اين باور است كه او حديث را مى نوشته است. ايشان از جمله استناد مى كند به نگاشته اى كه ابوموسى به درخواست عبداللّه بن عباس نوشته و مشتمل بوده است بر احاديثى از رسول اللّه(ص). ^۲

37. عبداللّه بن مسعود:

عبداللّه بن مسعود از قاريان، مفسّران و عالمان بزرگ دوره صحابه است. مواضع و زندگانى ابن مسعود، از جهات مختلفى شايان بحث است. در كتابت حديث، از وى دوگونه موضع گزارش شده است. برخى از گزارشها نشانگر آن است كه وى حديث را مى نگاشته و بر نشر و گسترش آن، تأكيد مى ورزيده است. آورده اند كه:
عبدالرحمن، پسر ابن مسعود، كتابى نشان داد و سوگند ياد كرد كه به خطّ عبداللّه بن مسعود است. ^۳
گزارش ديگرى نيز نشان مى دهد كه در نزد وى، نسخه هايى از حديث بوده است. ^۴ شاگردان وى نيز بر تدوين و نشر علم و جستجوى دانش، همّت مى ورزيدند. ^۵ در نقلهاى ديگر، آمده است كه نزد فرزند ابن مسعود، نگاشته هايى بوده است از احاديث و فقه ابن مسعود (تاريخ فتوى: 3/15؛ و نيز بنگريد به دراسات فى الحديث النّبوى: 1/154) از همه روشنتر، موضع خليفه دوم در برابر اوست كه وى را با گروهى ديگر، به