باب ما أوّله الألف

أبد: عبارت است از تقدير اوقاتى كه از جهت او در مستقبل نهايت نداشته باشد، سرمد ، هميشه . در كتاب فروق ^۱ فرق ما بين أبدى و سرمدى نموده است و گفته است: أبد مصاحبت با تمام ازمان است ، مى خواهد محقق باشد يا مقدور در جانبى ؛مراد به زمان محقق آن زمانى است كه به وجود آمده است ، مقدور چنين نيست و آينده است تا به سوى غير نهايت . سرمدى مصاحبت است با تمام ثابتات كه استمرار وجود دارند در زمان ^۲ .
أثر: اِستَأثَرتَ بِهِ ^۳ يعنى مختص شدى تو به او . اِستَأثَرَ فُلانٌ بِالشّيء يعنى مستبد با اوست . اِستَأثَرَ اللّه بِفُلانٍ وقتى كه مرده است و اميد غفران از جهت او باشد . رَجُلٌ آثِر يعنى اختيار نموده است از جهت نفس خود اخلاق حسنه را . مَآثر : مَكارم ؛ زيرا آنها ذكر كرده شود . فُلانٌ أثَِيرِي يعنى [ از ] خلصا و رفقاى من است ؛ چنين ذكر نموده است جوهرى ^۴ . قوله تعالى: «لَقَدْ ءَاثَرَكَ اللَّهُ عَلَيْنَا»^۵ يعنى تفضيل او است تو را . در حديث است: إنّكُم سَتَلَقّونَ بَعدِي أثَرَهُ ^۶ يعنى يَستَأثِرُ عَلَيكم ، پس تفضيل دهد غير شما نفس خود را در ضلالت ؛ چنين ذكر نمود هروى . ^۷ أثر بالشيء : به معنى شدت فرح ، او و بطر به يك معناست ^۸ .