و أهِّلْنا فيه لما وعدتَ أولياءَك ^۱ يعنى بگردان تو ما را مر آن چيزى كه وعده دادى اولياى تو را در آن چيز . تَأَهُّل: تَزَوُّج . أهل رجل: زن او و اولاد او و آن كسانى كه در نفقه او و عيال او هستند از برادر و عموى يا پسر عمو يا طفل اجنبى كه در منزل اوست . گفته شده است أهل مختص پيغمبر آن كسانى هستند [كه] اختصاص قرابتى دارند. در اصل ، أهل كنايه آورند از زوجه ، از اين قبيل است قوله تعالى: «وَ سَارَ بِأَهْلِهِ»^۲ . أهل البيت : كسان بيت را گويند . أهل الإسلام : كسى كه متدين به اسلام باشد . أهل القرآن : كسى است كه قرائت قرآن نمايد ، جمع او أَهلُون ؛ چنين گفت مطرزى . ^۳ جوهرى گفت: و الأهل و الأهالي ^۴ : أهل الرجل و الدار ، ^۵ أهِلتُ بِالرّجُلِ يعنى مأنوس شدم به او . ^۶ قولهم: مَرحَبا وَ أَهلاً يعنى آمدى تو در حالت سعت . ^۷ و أهّل و آهَلَكَ اللّهُ فِي الجَنَّةِ يعنى داخل نمايد تو را در بهشت و تزويج نمايد از جهت تو . ^۸
و فلان أهل لكذا و مُستَأهِلٌ . چنين گفت حريرى در درّه ^۹ خود به اين كه گفته نشود : هو سيتأهّل الإكرام، بلكه گويند : هو ^۱۰ أهل الإكرام . قوله تعالى: «إِنَّهُو لَيْسَ مِنْ أَهْلِكَ»^۱۱ أي: من أهل دينك ، و قوله تعالى: «وَ كَانَ يَأْمُرُ أَهْلَهُ بِالصَّلَوةِ»^۱۲ يعنى امّت و أهل هر پيغمبر امّت اوست . قوله: «هُوَ أَهْلُ التَّقْوَى وَ أَهْلُ الْمَغْفِرَةِ»^۱۳ يعنى انس مى گيرد به تقواى او ؛ زيرا تقوا مى كشاند به بهشت و اُنس