تبيان اللغة در لغت قرآن و صحيفه - صفحه 138

است قول ايشان : اِدرءُوا الحدود بالشبهات ۱ . ۲
دَرْج: داخل نمودن در چيزى است به طريق سهل و آسان . در صحيفه در دعاى عرفه : وَ لا تَستَدرِجنِي ۳ يعنى اخذ نكنى تو مرا به سهل و آسانى . قوله تعالى: «سَنَسْتَدْرِجُهُم»۴ يعنى مى گيريم ايشان [را] قليل بعد از قليل مثل كسى كه از درخت بالا رود ، در تفسير است : هر وقت كه معصيت كند نعمت به او داده شود و فراموش شود از او استغفار تا بميرد ۵ .
دَرَك: ـ به دو فتحه ـ به معنى تلافى و جاى آوردن چيزى كه فوت شده است . دركا يعنى استدراك ما فات منه . درك : لحوق و رسيدن ، و منه : «لاَّ تَخَـفُ دَرَكًا»۶ أي لحوقا . دَراكِ اسم فعل أي أدرِكْ . مُدارَكة : متابعة . دَرّاك : كثير الإدراك.
دَرَن: چرك و كدورت و معصيت ۷ .
دغل: خبث و خيانت و كبر و خديعه.
دلل: دلالت : راه نمودن . دليل و دَلاّل و دالّ : راهنما . جوهرى گويد : دلّت المرأة ۸ . دلّ هم به معنى جُرْأت ، دلّتْ على فلان أي جرأت عليه ، تدلَّلَت المرأة على زوجها أي جرأت . دالة به معنى وثوق ، و هو يدلّ على فلان أي يثق به . در دعاى صحيفه در دعاى عرفه : بدالة إليه(؟) به معنى وثوق است.
دلالت گاهى به معنى جرأت داشتن و تجرّى نمودن هم آمده است يقول: دلّت المرأة و تدللت من باب ضرب و تعب أي جرأتها . در دعا : مدلاًّ عليك فيما قصدت فيه إليك ۹ به اين معنا است يعنى جرأت كننده ام بر تو در امورى كه قصد نموده ام در آن

1.من لا يحضره الفقيه ، ج۴ ، ص۷۴ ، ح۵۱۴۶ .

2.اللهم... و ادرأه عن الولوغ بنا (الصحيفة السجادية: دعاى هفدهم) .

3.الصحيفة السجادية: دعاى چهل و هفتم .

4.سوره اعراف، آيه ۱۸۲.

5.تفسير مجمع البيان ، ج۱۰ ، ص۹۸.

6.سوره طه ، آيه ۷۷ .

7.واغسل به درن قلوبنا (الصحيفة السجادية: دعاى چهل و دوم) .

8.صحاح اللغة ، ج۴ ، ص۱۶۹۹ . در نسخه : دالة جرأة .

9.الصحيفة السجادية: دعاى سيزدهم .

صفحه از 196