باب ما أوّله العين

عبأ: باك داشتن ، و منه قوله: «مَا يَعْبَؤُ بِكُمْ»^۱ يعنى ما يبالي بكم.
عبد: عبادت ، طاعت و تذلل نمودن . در دعاى مكارم : و عَبِّدني لك ^۲ أي ذلِّلني لك . كراجكى در كنز الفوائد ^۳ گويد: مردم جواب دادند در تكرار در سوره جحد به جواب هاى [ ى و ] ما ايراد نماييم به خوب ترين آن جواب ها را و اكثر آن جواب ها از روى فايده [ تا معناى جمله دوم غير از جمله اول شود و تكارر باطل گردد و ] آن اين است : لفظ «اعبدُ» صلاحيت دارد در كلام از جهت دو شى ء مختلف : يك آن است [كه ]به معنى اذلُّ و اخشعُ باشد و ديگر اين كه به معنى اجحدُ و او از عبود است كه به معنى جحود است ، عبدني فلان حقّي أي جحدني . بر اين معنا است كه روايت شده است در تفسير قوله تعالى: «قُلْ إِن كَانَ لِلرَّحْمَـنِ وَلَدٌ فَأَنَا أَوَّلُ الْعَـبِدِينَ »^۴ أي الجاهدين ؛ زيرا اگر از جهت او ولد باشد او محدث است محدث خداى نشود ، پس قوله تعالى در جمله اولى «لاَ أَعْبُدُ مَا تَعْبُدُونَ * وَ لاَ أَنتُمْ عَـبِدُونَ مَآ أَعْبُدُ»^۵ معناى او : و لا أذلّ و أخشع لأصنامكم و لا أنتم فاعلوه أيضا لإلهي . قوله تعالى في الجملة الثانية : «وَ لاَ أَنَا عَابِدٌ مَّا عَبَدتُّمْ * وَ لاَ أَنتُمْ عَـبِدُونَ مَآ أَعْبُدُ»^۶ أي : و لا أنا جاحد اللّه الذي جحدتموه ، و لا أنتم جاحدون للأصنام التي أنا جاهدها ، پس دو جمله متضمن است دو فايده مختلف را . بعضى گفته اند : اين سوره دو دفعه نازل شد.
عتيد: حاضر و اسم ملكى هم هست . اِعتداء : مهيا نمودن و عده گرفتن . عتاد آن چيزى است كه انسان او را مهيا نمود از جهت حرب مثل سلاح و دواب و آلت الحرب ، جمع او : أعتُد و أعتُدَة ^۷ .