على نورى، موجود در مجموعه اى در بخش فهرست نشده كتاب خانه آستان قدس رضوى ، فرصت را جهت ارائه ويراستى انتقادى از اين اثر مغتنم شمرده ، جهت سهولت در استفاده، گزارشى از اين شرح را در ذيل عرضه مى دارد .
* * *
ملا على نورى در اين شرح به جاى شرح بند بند عبارات ۱ ، پس از تعريض به بيان علاّمه مجلسى در شرح فقره اى از اين حديث، با بيان سه مقدمه كلى ، به شرح مفاد حديث پرداخته، و در پى آن با معرفى جايگاه امامت و مقام ائمه عليهم السلام ، بحث را در شرح چنين احاديثى واضح مى داند :
مقدمه اول : اگر چه اجتماع نقيضين و ضدين در حكمت بحثى مورد انكار قرار گرفته، ولى با عبور از عالم ماده و ظهور سلطان ملكوت، معانى متضاد در موضوع واحد با هم جمع مى گردند، و هر چه سلطنت عالم ملكوت بيشتر گردد، جمع بين متقابلات نا همسان ظهور بيشترى مى يابد، همچو اعتبار ظاهر و باطن بودن ، يا اول و آخر بودن در خداوند . ۲
مقدمه دوم : وحدت بر دو گونه قابل اعتبار است :
الف . وحدت عدديه كه وحدت جنسى، نوعى و شخصى از گونه هاى آن است و در آن، افراد با يكديگر متخالف و مجزّا هستند و در اصطلاح بين آنها «بينونت عزلى» برقرار است . از اين رو كليه احكام دو امر متقابل، بين افراد آن قابل اعتبار است .
1.لازم به ذكر است كه در اوايل حديث مذكور چنين آمده : «وذلك لأنّ أهل الأقاويل من المرجئة والقدرية والخوارج وغيرهم من الناصبية» . بر اهل تتبّع پوشيده نيست كه اين توضيح نبايد در اصل حديث باشد ؛ چه پيدايش گروه مرجئه، قدريه و حتّى به روايتى ناصبيه، پس از زمان اميرمؤمنان عليه السلام بوده است . و در صورت وجود اين فقره در اصل حديث، خدشه جبران ناپذيرى بر اصل حديث وارد خواهد شد .
2.سوره حديد، آيه ۳ .
