[ شروع حكمرانى آقا محمد خان قاجار ]
و هنوز امر سلطنت بر جعفر خان قرار نگرفته بود كه از سمت استرآباد، شاه جم جاه ملايك سپاه، ظل حضرت آفريدگار، آقا محمد خان قاجار ـ اُفيض عليه شآبيب رحمة ربه الغفار ـ [سپاهى] جمع آورى نموده ، بر سر دارالخلافه لشكر ظفراثر كشيد و باز اغتشاش به احوال عامه رعايا وكافه برايا راه يافت .
[ آغاز تأليف شرح عوامل ملا محسن ]
و در آن اوقات حقير شروع به نوشتن شرح عوامل ملا محسن كرده بودم و در اوقات فرصت مى نوشتم و آن اول تصنيفات حقير است و در آن حال امر معيشت به حدى تنگ شد كه راه بيرون شدن از آن متصور نبود ، بالضروره آنچه از آن شرح در حيّز تحرير درآمده بود ، در كنج فراموشى انداختم و عنكبوت نسيان بر آن تنيد و مدتى در وطن بر اين و تيره گذشت .
[ سفر مؤلف و اتمام شرح عوامل ]
بالأخره فرار بر قرار اختيار نمودم و رنج سفر بر راحت حضر گزيدم و مدتى در سفر به سر بردم . بعد از آن كه اندك آرامى در ولايت پديد آمد، به وطن برگشتم و باز به درس و بحث و افاده و استفاده پرداختم . جمعى خواهش اتمام آن شرح نمودند و حقير ـ اجابةً لمسئولهم ـ اوراق متفرقه و صفحات متبدده را جمع كردم و در اتمام آن كوشيدم تا در سنه 1209 ـ هزار و دويست و نه ـ هجرى به اتمام رسيد و آن را مسمّى نمودم به جواهر السنية في شرح العوامل المحسنية ۱ و به جهت تاريخ اتمام آن اين بيت، رقم زد كلك بيان گرديد :
بيت
سُئِلْتُ عَنِ الإِتْمامِ قُلْتُ بِداهَةًلِتاريخِهِ « قَدّ تَمَّ شَرْحُ عَوامِلي »
1.الذريعة ، ج۵، ص۳۸۵، و ج۱۳، ص۳۷۲ .
