محمد على بن محمد حسين خلخالى (مؤلف)
محمد على بن محمد حسين بن محمد سعيد بن حاج محمد صالح بن محمد سعيد خوجينى ۱ خلخالى يكى ديگر از شخصيت هاى علمى اين خاندان است . از تاريخ زندگانى و تولد و وفات وى خبرى در دست نيست . او در سال 1263 ق در لاهيجان بوده و كتابش عيون الأسرار را براى حاكم زنجان نوشته است .
از ملا محمد على خلخالى تا كنون سه اثر شناسايى شده است :
1. عيون الأسرار المكتومة (كه پس از اين در باره آن توضيح خواهيم داد).
2. رساله اى در وحى در 4 صفحه كه نسخه آن به شماره 2/3486 در كتاب خانه دانشگاه تهران نگهدارى مى شود. ۲
3. شرح حديث قدسى و مسائل ، سيزده مسئله حديثى و تفسيرى است كه مؤلف بر افاضل رشت طرح نموده و پاسخى از آنها نشنيده است. نسخه اين رساله كه حاوى سه برگ است در مجموعه ش 7069 آستان قدى رضوى نگهدارى مى شود. ۳ اين رساله را نيز على اكبر بن محمد كريم طبيب ساليانى در رشت سال 1263 تحرير نموده است . ۴
حديث حقيقت
«حديث حقيقت» حديثى معروف است كه كميل از على عليه السلام نقل نموده است. اين حديث در مصادر كهن يافت نشده و مصادرى كه در آن آمده به ترتيب تاريخى عبارت اند از:
1. علامه حلى از دانشمندان سده هفتم و هشتم هجرى شرحى بر اين
1.خوجين يكى از روستاهاى اطراف خلخال است.
2.فهرست نسخه هاى خطى كتاب خانه مركزى دانشگاه تهران ، ج ۱۱ ، ص ۲۴۹۱؛ فهرست نسخه هاى خطى فارسى، احمد منزوى ، ج ۲، ص ۱۰۰۵.
3.فهرست نسخه هاى خطى كتاب خانه آستان قدس رضوى ، ج ۵ ، ص ۱۰۶.
4.خلخال و مشاهير، سيد محمد مسعود نقيب (تبريز، مهد آزادى، ۱۳۷۹ ش،۸۱۶ ص)، ص ۴۱۳.
