است . ۱
احوال و آثار ابن ساوجى
تاكنون به شرح حال مفصلى از او دست نيافته ايم . ظاهرا او اولين كسى است كه نثر اللئالي را به نظم آورده است . آثارى را كه به او نسبت داده اند عبارت اند از :
1 . «بدرة المعاني في ترجمة اللئالي» و «درة المعالي في ترجمة نثر اللئالي» كه ظاهرا هر دو يكى هستند ؛ اولى را الذريعة ۲ و دانشمندان آذربايجان ۳ نقل كرده اند و تاريخ نظم آن را 732 ق ، برشمرده اند كه در سال 1315 ق ، در استامبول به طبع رسيده و دومى را فهرست ميكروفيلم هاى دانشگاه تهران ۴ با تاريخ كتابت 729 ق نام برده كه اين تاريخ در دو بيت آخر نسخه آمده است .
نثر اللئالي مجموعه اى است شامل حدود سيصد كلمه منسوب به امير المؤمنين على عليه السلام و در ابوابى بر حسب حروف تهجى كه گفته اند آن را امين الاسلام شيخ طبرسى ، مفسر بزرگ شيعه در قرن ششم ، فراهم آورده است ۵ . ابن ساوجى اين رساله را كه در دست نوشته ما داراى دويست و شصت و سه كلمه است ، به سال 729 ق ، در اصفهان نوشته ۶ و به صاحب اعظم شرف الدين على كه در آن ايام به اصفهان آمده بوده ، تقديم داشته است . او هر كلمه را در يك بيت ترجمه
1.همچنين ذيل واژه «نظم» در الذريعة ده ها مورد نام برده شده است و در ميراث حديث شيعه نيز ترجمه هاى منظوم ديگرى به چاپ رسيده است .
2.الذريعة ، ج ۲۶ ، ص۹۰ .
3.دانشمندان آذربايجان ، ص ۲۱ ؛ دائرة المعارف تشيع ، ج ۱ ، ص ۳۲۵ .
4.فهرست ميكروفيلم هاى دانشگاه تهران ، ج ۲ ، ص۱۴۱ .
5.اقوالى كه در مورد مؤلف نثر اللئالي وجود دارد در ميراث حديث شيعه دفتر سوم آمده است
6.البته نسخه مورد تصحيح در آغاز مجموعه اى آمده كه در دو رساله پايانى آن تاريخ مذكور (۷۲۹ ق) ديده مى شود .