پژوهشی در حدیث طلب العلم

نشریه : الهیات و حقوق ، بهار 1383 - شماره 11

نویسنده : پديدآورنده : ابوالقاسم حسن پور

چکیده :

«فریضه» در حدیث «طلب العلم فریضة علی کل مسلم» به معنای واجبی است که شارع آن را مقرر داشته است. واژۀ «مسلم» گرچه از باب تغلیب، با صیغـﮥ مذکر آمده است، اما مراد، جنس مسلمان است که شامل زن نیز می‌شود.
نویسنده با ذکر شواهدی، این دیدگاه را دربارۀ مصداق علم در این حدیث بر می‌‌گزیند که: چون حدیث، در وجوب عینی تحصیل علم ظهور دارد، مراد از آن، مطلق علوم نیست، بلکه مراد، علوم خاصی است که جنبـﮥ تربیتی و هدایتی دارد و مربوط به اصول و فروع دین و اخلاق اسلامی است.
وی برای اثبات دیدگاه برگزیده و ادعای خود، شواهد هشت‌گانه‌ای می‌آورد که عبارت است از:
1. قراین موجود در حدیث؛ 2 . مناسبت حکم و موضوع؛ 3. دیدگاه برخی از اندیشمندان در معنای حدیث؛ 4 . ماهیت علم در روایات 5 . تقسیم علوم در روایات؛ 6 . آثار علم در آیات و روایات؛ 7 . راه تحصیل علم در آیات و روایات؛ 8 . نمونه‌هایی از کاربرد علم و عالم در آیات و روایات.