ديدگاههاى فريقين در حديث و دانشهاى آن، گذشته از آنكه در تقريب نظرى مسلمانان سودمند است، در گسترش دايره حديث، چگونگى ارزيابى و نقد متون و ارزشيابى اسناد نيز كارگشا خواهدبود.
نخستين مسئله ـ كه مى تواند پيش درآمد چنين مباحثى باشد ـ شناخت دايره علوم حديث و اقسام آن از نظر فريقين است؛ بدين معنى كه چه دانشهايى از نظر شيعه و اهل سنّت در شمار دانشهاى حديثى قرارمى گيرند.

اقسام علوم حديث

مباحث مربوط به حديث و سنّت، با گذشت زمان به دانش هاى گوناگونى منتهى و منشعب شد. صبحى صالح در اين باره مى نويسد:
لقد كانت المباحث المتعلقة بعلم الحديث، انواعا مختلفة فى نشأتها الاولى وكانت ـ على كثرتها ـ مستقلة فى موضوعها وغايتها ومنهجها، حتى إذا شاع التدوين وكثر التصنيف اتّجه كلّ عالم الى ناحية فكثرت العلوم المتعلّقة … ^۱
مباحث مربوط به دانش حديث، در مرحله اوّل شكل گيرى، انواع گوناگونى داشته و در عين كثرت مباحث، در موضوع و نتيجه و روش از همديگر جدابودند. با زيادشدن تدوين و تصنيف حديث، هر عالمى به بخشى از مباحث حديث روى آورد و درنتيجه، علوم مربوط به حديث فراوان شد …
وى، سپس از ميان علوم مربوط به حديث، شش علم را برمى شمارد و درباره تعريف و نتيجه و كتابهاى آن علم، بحث مى كند. آن شش علم عبارتند از: 1ـ علم جرح و تعديل، 2ـ علم رجال الحديث، 3ـ علم مختلف الحديث، 4ـ علم علل الحديث، 5ـ علم غريب الحديث، 6ـ علم ناسخ الحديث ومنسوخه.