علم الرجال هو علم يبحث فيه عن أحوال رواة الحديث واوصافهم الّتى لها دخل فى جواز قبول قولهم وعدمه. ^۱
دانش رجال، علمى است كه در آن از حالات راويان حديث و صفات آنها بحث مى شود، از آن جهت كه آن صفات، در قبول و ردّ گفتار آنها تأثير دارد.

نقد و بررسى

تعاريف علم رجال، تفاوت قابل توجهى با همديگر ندارند و بيشتر اختلاف آنها به الفاظ برمى گردد و نه به محتوا. از ميان دو تعريف پيش گفته، عبارت علامه تهرانى، از آن جهت كه قيد «لها دخل فى جواز قبول …» را دارد، مناسبتر است و با آوردن اين جمله، از قيد «ذاتا» نيز بى نياز خواهيم بود.
به نظر مى رسد تعريف مناسبتر از اين دو، عبارتى باشد كه علاّمه مامقانى، به عنوان آخرين تعريف، در كتاب رجالى خويش آورده است. ايشان مى نويسد:
إنّه علم يبحث فيه عن احوال الراوى من حيث اتّصافه بشرائط قبول الخبر وعدمه. ^۲
علم رجال، دانشى است كه در آن از حالات راوى، از نظر برخورداربودن و نبودن او از شرايط قبول خبر، بحث مى گردد.
از آنجا كه اين تعاريف ـ همانگونه كه علامه مامقانى فرموده است ^۳ ـ بيشتر شرح و توضيح اند تا تعريف حقيقى، بحث و تحقيق بيشتر، ضرورى به نظر نمى رسد.

د ـ تراجم

ح ـ فهرست شناسى

و ـ مشيخه شناسى

در شمار دانشهاى زيرمجموعه علم الحديث، بايد از «فهرست شناسى»، «مشيخه شناسى» و دانش «تراجم» يادكرد. جهت روشن شدن حقيقت اين