ارزيابى و داورى

مؤلف، متن احاديث را بررسى و ارزيابى نموده و با شش تعبير، ميزان صحّت و سقم متن را نشان داده است. اين تعبيرات كه در طرف چپ صفحه ها و بين دو هلال و با خطّى درشت، برابر احاديث قرارگرفته، عبارت است از: (صحيح)، (ضعيف)، (موضوع)، (ضعيف جدّا)، (حسن) و (حسن ضعيف) [كذا].
مواردى ـ نه چندان كم ـ نيز از اين ارزيابى، بى نصيب مانده است؛ نظير: ص2741 تا ص2744؛ ص2974، 2979، 3000، 2658، 2677 و…
چه خوب است كه در چاپهاى بعدى، مشخص شود هركدام از اين معيارها چه ضريبى را به خود اختصاص مى دهد و شامل چه سهمى از احاديث است. همچنين، مناسب است نمودارى در اين زمينه، براى راويان، و نمودارى براى مجموع كتاب تهيّه شود. براى توضيح، نمونه هايى را نقل مى كنم:
امام حسن مجتبى(ع)، در اين اثر، 44حديث با 285طريق دارد كه از اين 285طريق، تنها نه مورد آن، «صحيح» قلمداد شده است.
در ميان 285حديث امام حسين(ع) از 514 طريق نيز تنها اين ده مورد: (طريق 1،2،31،87،99،144،171،176،178و194) «صحيح» و اين شش حديث: (19،41،115 ،125 ،161و 223) «حسن» و حديث76 «حسن ضعيف» و حديث19 ـ كه خود يك «چهل حديث» كوتاه است ـ اكثر جمله هايش «صحيح»، برخى «حسن» و بعضى «ضعيف» قلمداد گشته است.

۰.از ۱۳حديث حضرت صادق(ع)، تنها يك حديث، صادق دانسته شده است كه از على(ع) چنين نقل مى فرمايد:«اميدوارم من و طلحه و زبير، از كسانى باشيم كه خدا درباره آنان مى فرمايد: ونزعنا مافي صدورهم من غلّ إخوانا على سرر متقابلين.^۱ (ص270)

از حضرت باقرالعلوم(ع)، تنها حديث تسبيح حضرت فاطمه زهرا (س) نقل، و تضعيف شده است و اين، در