گفتكو با آية الله محمد باقر محمودي - صفحه 174

مقدار را كه مى دانم قطعى و درست است، مى آورم و هركجا كه ترديد پيدا كردم، در پاورقى مى نويسم كه در نسخه اصلى چنين آمده است، ولى من نمى دانم درست است يا نه. شواهد خارجى را هم در پاورقى ـ در جاى مناسبش ـ قرار مى دهم؛ البته اگر مطلب متن را صحيح بدانم. امّا اگر موهوم بود، شواهد بيشترى (بر نادرستى آن) در پاورقى مى آورم. رعايت رسم الخطّ واحد و نشانه گذارى و… هم كه جاى خودش را دارد. مى بينيد كه كار من براى افراد عادّى، خسته كننده است.

علوم حديث : گاه مى بينيم كه تعليقات شما بر يك متن، از اصل آن بيشتر است…

استاد محمودى: اين مسئله مهمّى است كه انسان وقتى مى خواهد چيزى را ثابت كند، اوّل خودش به آنچه مى گويد، ايمان و يقين داشته باشد، و بعد، شواهد ودلايل متعدّد بر درستى سخن خود بياورد. ما شواهد خودمان را ارائه مى كنيم. اگر كسى حرف و گفتى داشت، با اين دلايل و شواهد، قانع مى شود و اگر قانع نشد و عناد ورزيد، مى فهميم كه از «اول ماخلق اللّه» بى بهره است. وقتى حجّت كافى به كسى ارائه شد و او باز هم اعراض و ترديد كرد، يا بر خلاف حجّت، ابداع رأى و نظر نمود، واضح است كه در عقل او، يا در دين او، آفتى وجود دارد.

علوم حديث : اگر براى شما مقدور است، در پايان اين گفتگو، بعضى زمينه هاى جديد و متون كهن شايسته تحقيق را به محقّقان جوان علوم حديث، معرّفى بفرماييد.

استاد محمودى: آيه كريمه مى فرمايد: «والذين جاهَدوا فينا لنهدينّهم سُبلنا وإن اللّه لمع المحسنين».بنده در آغاز طلبگى فكر مى كردم كه گذشتگان ما همه كارهايى

صفحه از 176