خواهد بود.
گاه ساختار و شیوه تعبیر یک متن قرآنی _ كه در باره سبب مشخصی نازل شده _ هماهنگ با مقتضیات سبب نزول است. برای درک و فهم درست سخن، شناخت جهات خارجی و قراین، امری ضروری و لازم است. لذا ابوعبیده معمر بن مثنی در مجاز القرآن به بحث اسباب نزول و ضرورت شناخت آن و نقشی که در فهم دلالت‌های مجازی به عنوان قراین ایفا می‌کند، توجه كرده است.۱
سبب نزول به عنوان قرینه حالیه می‌تواند نقش عمده‌ای در تطبیق عناوین بر مصادیق و شناخت فضای نزول آیات برای دلالت در توسعه و تضییق مفاهیم و گشودن افق‌های جدید دریافتن دلالت‌های قرآنی ایفا کند. خلاصه این كه دستیابی به مدلول صحیح الفاظ و مقاصد و مضامین آیات و سور وابسته به اسباب و عواملی است كه از جمله آنها شناخت و آشنایی با اسباب نزول است. اگر سبب نزول شناخته نشود، اسرار و حکمت نوع تعبیر آیات، ممکن است همچنان پیچیده بماند. خصوصیات و ویژگی‌های نزول در این جهت مانند قراین و نشانه‌ها و مقتضیات كلام بلیغان است كه فهم معنای حقیقی و تشخیص آن از مجاز و غیر مقصود را ممكن می‌سازد و نادیده گرفتن آن، ممكن است تحیّر و سردرگمی را در مقام برداشت و انحراف از اهداف تفسیری به دنبال بیاورد؛ چنان که راغب اصفهانی در باره آیات 37 سوره توبه و 189 سوره بقره بدین مطلب اشاره کرده بود. حتی علامه طباطبایی قدس سره_ که برای سبب نزول نقش مهمی در فهم آیات قایل نیست۲ _ با این حال، با استفاده از سبب نزول، معنای کلاله را به دست آورده و نوشته است:
این معنا از ریشه لغوی آن به دست نمیآید.۳.
و از آن جا که قرآن كریم در تفهیم مراد خود بر قراین منفصله؛ از قبیل دلیل عقل و عرف خاص، اعتماد كرده است، بدون جست و جو و مطالعه همه جوانب، نمی‌توان به ظهور ابتدایی آیات تمسک كرد. البته این بدان معنا نیست كه اسباب نزول موجب تخصیص آیه شریفه به همان مورد و عدم كاربرد مفهومی آن در دیگر موارد شود، بلكه سبب نزول در این جهت، تنها دریافتن مفهوم و معنای آیات كمک كرده و زمینه را برای تطبیق آن بر دیگر موارد و برداشت‌های تفسیری هموار می‌سازد.
1.. مجاز القرآن، ج۲، ص۳۱۴.
2.. قرآن در اسلام، ص۱۰۶.
3.. المیزان، ج۴، ص۲۱۲
