مطلع الصباحتين و مجمع الفصاحتين - صفحه 187

تاكنون مورد توجّه قرار نگرفته است.
نام اين كتاب، به دليل در دست نبودن نسخه هاى آن، در منابع، گوناگون ذكر شده است. شيخ آقا بزرگ، نام آن را يك بار «مجمع البحرين و مطلع السعادتين» ۱ و بار ديگر «اكسير السعادتين» ۲ ذكر نموده و در بار سوم ۳ احتمال داده كه هردوى آنها يك كتاب باشند. امّا با توجه به تصريح مؤلّف به نام كتاب در مقدمه آن، جايى براى ترديد باقى نمى ماند. او در مقدمه كتاب، نام اثر خود را «مطلع الصباحتين و مجمع الفصاحتين» ذكر نموده است.

نسخه هاى كتاب

از اين كتاب، تابه حال دو نسخه شناسايى شده، بدين ترتيب:
1ـ نسخه كتابخانه سليمانيه اسلامبول، مجموعه شماره 1447. اين نسخه در قرن نهم تحرير شده و قسم اوّل كتاب را شامل است و عكسى از آن در كتابخانه دانشگاه تهران به شماره 195 موجود است.
2ـ نسخه اى كه مرحوم ملّاعلى خيابانى ۴ صاحب علماى معاصرين، در اروميه ملاحظه نموده و در كتاب ذخائر الأسفار از آن ياد كرده است. در اول اين نسخه، دستخطّى از عبدالكريم بن ابى طالب، مشهور به حاج مقدّس آقا ارومچى بوده كه گويا نسخه نيز متعلّق به ايشان بوده است. اين نسخه به گواهى نقل آغاز و انجام كتاب توسّط مرحوم خيابانى، كامل بوده؛ ولى متأسفانه فعلاً

1.الذريعة: ۲۰/۲۲

2.همان: ۲/۲۷۸

3.طبقات أعلام الشيعة: ق۷/۱۷

4.مرحوم ملّاعلى خيابانى تبريزى (متولّد ۱۲۸۲ و متوفاى ۱۳۶۷ق) از تراجم نگاران و كتابشناسان خبير قرن چهاردهم هجرى است. آثار او كه از سى عدد تجاوز مى كند، مشحون از تحقيقات تاريخى، رجالى و كتابشناسى است. از مهمترين آثارش، علماى معاصرين، وقائع الأيام در پنج جلد و ذخائر الأسفار را مى توان نام برد كه هر سه به چاپ رسيده اند. براى شرح حال وى، بنگريد به وقائع الأيام: جلد سوم/ وقايع ماه رمضان؛ علماى معاصرين: ۴۰۶ـ۴۱۰؛ نقباء البشر: ۴/۱۴۶۸؛ أعيان الشيعة: ۴۱/۳۰۵؛ مؤلّفين كتب چاپى مشار: ۴/۲۲۷؛ مقدمه ذخائر الأسفار چاپ شده در ميراث اسلامى: دفتر سوم/ ۶۲۱ـ۶۲۵

صفحه از 199