اضطراب قَتاده‏

قَتاده ، پس از تمام شدن سخنان امام ، مدّتى طولانى سكوت كرد و سپس گفت : به خدا سوگند ، من در برابر فقهاى بزرگ و حتى دانشمندان بزرگى مانند ابن عباس نشسته‏ام ؛ ولى در هيچ مجلسى مانند اين مجلس احساس اضطراب نكرده‏ام .

مى‏دانى كجايى؟!

امام عليه السلام : مى‏دانى كجايى و در برابر كه ؟ اكنون تو در برابر خانه‏هايى هستى كه خداوند فرمان داده آنها را گرامى بدارند و هر بامداد و پسين ، در آنها ياد او كنند .^۱

پنير چه حكمى دارد؟

قَتاده : به خدا راست گفتى . خدا مرا فداى تو كند! به خدا سوگند ، مقصود از آن خانه‏ها [ كه در آيه ذكر شده ، ]ساختمان‏هاى معمولى‏اى كه از سنگ و گل بنا مى‏شوند ، نيست . خوردن پنير به عقيده شما از نظر شرعى چطور است ؟
امام عليه السلام لبخندى زد و فرمود : مسائل مشكلى را كه براى پرسش آماده كرده بودى ، به اين مسئله ساده بازگشت ؟

فراموش كردم!

قَتاده : چه كنم؟ همه را فراموش كردم !
امام عليه السلام : خوردن پنير ، اشكالى ندارد ! ... .^۲

ورود امام عليه السلام به مسجد پيامبر صلى اللَّه عليه وآله‏

در حال گفتن اين سخن بود كه امام در ميان جمعى از مردم خراسان و ديگران ، وارد مسجد شد . امام نشست و مردم اطرافش را گرفتند و مسائل مربوط به حج را از او مى‏پرسيدند .
آن مرد نيز به آنها پيوست و در آن حلقه نزديك امام نشست .

گفتگوى امام عليه السلام با قتاده‏

من نزديك‏تر رفتم تا بهتر گفتگوى آنها را بشنوم . پس از اين‏كه امام پاسخ مسائل آن جمعيت را فرمود و آنها رفتند، امام عليه السلام نگاهى به مرد تازه وارد كرد و فرمود : شما كه هستيد ؟
مرد : نام من قتاده فرزند دِعامه است‏^۱ و اهل بصره‏ام .
امام عليه السلام : فقيه بصره ، تو هستى ؟
قَتاده : آرى .
امام عليه السلام : واى بر تو ، اى دانشمند گمراه، و آگاه بى مسئوليت! خداوند كسانى را آفريده و آنها را حجّت بر آفريده‏هاى خود قرار داده و آنها ميخ‏هاى زمين اويند ، وحدت و يكپارچگى جامعه وابسته به رهبرى آنهاست ، در علم خدا پاك و ستوده‏اند، و پيش از آفرينش، آنها را برگزيده ، در حالى‏كه شبح‏هايى در طرف راست عرش بودند .^۲