121
بررسي توصيفي ساختار دستوريِ کتاب نقض

الف. ضميرهاى شمارشى اصلى‏

يك. نهاد

يكى آن كه خدا در او آفريند و يكى آن كه با خود مجاهده و مجادله كند. (ص‏17)

دو. مسندٌ اليه‏

يكى توحيد است و دوديگر هست نبوّت و امامت. (ص 16)
از اين كتاب‏ها يكى و دو، در آن سراها باشد. (ص 17)

ب. ضميرهاى شمارشى ترتيبى‏

در كتاب نقض، اين گونه ضميرها، كاربرد زيادى ندارند.
اوّل، دروغ بر رسول خدا نهادن؛ دوم، بى فرمانى على مصطفى را ظاهر بكردن؛ سيوم، بوبكر و عمر. (ص 11)

5. ضماير مبهم‏

كاربرد اين گونه از ضماير، در كتاب نقض، فراوان است و نمونه‏هايى كه شناسايى شده‏اند، عبارت‏اند از: كس، كسى، همه كس، هيچ كس، هركس، برخى، هركه، هيچ، فلان، ديگر، هرچه، هرچند، يكى، همه، اندكى و ديگرى.
از ميان آنها، برخى ساده و برخى مركّب اند و در بيشتر نقش‏هاى اسم، از جمله: نهاد، مفعول، متمّم، منادا، و قيد به كار رفته‏اند.

الف. نهاد

دگران پوشيده مى‏داشتند. (ص 478)
اگر دگر كس كرد امير المؤمنينِ مطلق آن كس باشد، نه على. (ص 172)

ب. مفعول‏

كس را از امّت، زهره چنين دعوى نباشد. (ص 172)
سيّد عليه السلام همه را به امّت خود برخوانده است. (ص 456)


بررسي توصيفي ساختار دستوريِ کتاب نقض
120

كتابى بزرگ كه آن را زلّة الأنبياء خوانند بوالفضائل مشّاط كرده است ردّ بر كتاب تنزيه الأنبياء كه سيّد علم الهدى مرتضى كرده است. (ص‏11)

ج. متمّم‏

اين بدتر و سخت‏تر از آن است كه خواجه انتقالى بر قائم، حوالت كرده است. (ص 476)
بنگر! كه در اين چند سخن متناقض است. (ص‏13)

د . مضافٌ اليه‏

دشمنان اينان را توبه مقبول نيست. (ص‏21)

ه . مسند

اين دعوى، مخالفِ آن است كه در پيش گفته است. (ص 25)
جواب اين كلمه، آن است. (ص‏22)
رأى من در اين كار، آن است كه تو تنها پنهان پيش عمّت شوى. (ص‏356)

و. جمع بسته شدن ضمير اشاره «اين» با علامت «ان»

اينان و مانند اينان مشتى اوباش فجّار[ند]. (ص 368)
همه طوايف اسلام به نوشتن و خواندن آن راغب اند و غير اينان. (ص 41)

ز . مخفّف شدن به صورت «بدين» و «بدان» با اضافه شدن حرف «به»

بدين اشاره مجمل، شبهت زايل است. (ص‏31)
ايشان را لقبى باشد كه بدان بازخوانندشان. (ص 12)
نكته: كاربرد فراوان از اين ضماير در كتاب نقض، بسيار مشهود است.

4. ضماير شمارشى‏

اين ضماير در كتاب نقض، به دو شكل ضميرهاى شمارشى اصلى و ترتيبى، به كار رفته‏اند.

  • نام منبع :
    بررسي توصيفي ساختار دستوريِ کتاب نقض
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 374572
صفحه از 218
پرینت  ارسال به