تعريف شبه جمله
منظور از شبه جمله، كلمه يا گروهى از كلمات هستند كه غالباً براى بيان حالات عاطفى گوينده به كار مىروند۱ و همچون جمله، پيامى را از گوينده به خواننده منتقل مىسازند؛ امّا چون برخلاف جمله، از دو بخش نهاد و گزاره، تشكيل نشدهاند، «شبه جمله» ناميده مىشوند.
خسرو فرشيدورد، صوت را كلمهاى مىداند كه: نقش فعل يا جمله را بازى مىكند، بى آن كه شكل آنها را داشته باشد و براى بيان عواطف و احساسات، به كار رود.۲
تبصره: در برخى از كتابهاى دستورى، شبه جمله، اصوات ناميده شده است.۳
شبه جملهها از جهت مفهوم در كتاب نقض، به انواع زير تقسيم شدهاند:
1. شبه جمله ندا
منظور از شبه جمله ندا، عباراتى هستند كه به كمك حرف ندا، در نقش منادا به كار رفتهاند.
الف. پس از حرف نداى «اى»
اى معشر الخلايق! اين است على. (ص598)
خواجه مىبايست كه گفته بودى كه: اى على! جماعتى خواهند باشند كه خداى تعالى به قهر اعتقاد رفض در ايشان آفريند و ايشان قادر نباشند بر ترك و منع و ردّ آن. (ص13)
