143
بررسي توصيفي ساختار دستوريِ کتاب نقض

پس شيعت، اين تمكين را حوالت كنند به وقت خروج مهدى و نزول عيسى از آسمان. (ص‏267)
مذهب و اعتقاد اهل حق، آن است كه برگ از درخت بنيفتد إلّا به فرمان خداى تعالى. (ص‏506)
چون رسول صلى اللَّه عليه و آله از مكّه هجرت كرد به مدينه، آن كس كه بر جايگاه او بخفت، نه على مرتضى بود كه نفس بذل كرد و جان فدا كرد مصطفى را؟ (ص‏168)

دو. احتوا و تضمّن‏

چون بام كعبه از اصنام پاك مى‏بايست كردن، آن نه على بود كه قدم بر كتفِ نبوّت نهاد و بتان را از بام كعبه بينداخت ؟! (ص‏170)
اگر بوبكر و عمر با وى همان كردندى كه معاويه كرد از انكار فضل، و تيغ در روى او كشيدن، و مال مسلمانان مستهلك كردن، و بر ضعفا ظلم كردن‏[ او هم با ايشان همان مى‏كرد كه با معاويه ]چون نكردند نكرد. (ص‏330)

سه. انتساب‏

او از من است و من از اويم. (ص‏170)
در كتب اخبار از مخالف و مؤالف از هرگونه‏اى آورند از مناقب و مساوى. (ص‏255)

چهار. تبعيض‏

خود على، عالم‏تر از همه جهان بود به جاى صلح و توقّف، و جاى حرب و خصومت. (ص‏330)
على بهتر نيست از مصطفى، و نه برابر مصطفى هست، و دختر على بهتر نيست از دختر مصطفى، و عمر به اتّفاق سنّيان، بهتر است از عثمان عفّان. (ص‏259)

پنج. تعليل‏

اين جا اعتراف داده است كه بيست هزار ناكثين را به يك روز هلاك كرد و از بُغض على و عداوتِ او ايشان را از «أفاضل النّاس» خوانده است. (ص‏330)


بررسي توصيفي ساختار دستوريِ کتاب نقض
142

حروف اضافه، ادواتى هستند كه به اوّل اسم در مى‏آيند تا آن را با يكى از معانى: ابتدا، انتها، استعلا، ظرفيت، علّيت و امثال آنها به فعل يا شبه‏فعل نسبت دهند.۱
حرف اضافه يا وابستگى، كلمه‏اى است كه پيش از اسمى يا پس از اسمى يا هم پيش و هم پس از آن آورده مى‏شود تا وابستگى اسم يا جانشين اسم را به كلمه ديگر نشان دهد.۲
حروف اضافه از نظر ساختمان، به دسته‏هاى زير تقسيم مى‏شوند:
يك. حروف اضافه ساده: حروف اضافه ساده‏اى كه در كتاب نقض، به كار رفته‏اند، عبارت اند از: به، با، بر، جز، چون، در، را، كه، مانند، مگر، نزديك، الّا، اندر.
دو. حروف اضافه مركّب: حروف اضافه مركّب، آن است كه بيش از يك كلمه باشد. حروف اضافه مركّب، بيشتر از به هم پيوستگى حرف‏هاى اضافه و گاه از به هم پيوستن حرف ربط و اضافه ساخته مى‏شود.۳
تبصره: خطيب رهبر در دستور خود، گروهى به نام «شبه حرف‏هاى اضافه» را آورده و اين گونه تعريف كرده است: اين حروف، بيشتر از به هم پيوستن يك يا دو حرف اضافه ساده با يك اسم و گاهى با يك صفت يا ضمير اشاره ساخته مى‏شود.۴
حروف اضافه مركّبى كه در كتاب نقض، به كار رفته‏اند، عبارت اند از: از بهر، از بهر آن كه، از براى، از روى، از طرف، از قِبَل، از جانب، از جهت، از طريق، از جمله، به جز، به نزد، به جاى، با اين همه، بعد از، بيرون از، پس از، تا به، در پى، در حقّ، در سر، در ميان، و بر سبيل.

معانى حروف اضافه ساده‏

الف. حرف اضافه «از»

يك. ابتدا و غايت در زمان و مكان‏

چون بوبكر از دنيا برفت. (ص‏257)

1.دستور زبان فارسى، خيّامپور، ص‏۱۰۴.

2.دستور زبان فارسى (كتاب حروف اضافه و ربط)، خطيب رهبر، ص ۳.

3.همان، ص ۱۳.

4.همان، ص ۱۵ .

  • نام منبع :
    بررسي توصيفي ساختار دستوريِ کتاب نقض
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 374603
صفحه از 218
پرینت  ارسال به