درِ مصلحگاه (مصلّى گاه، مصلحكان): كوى مجاهر به درِ مصلحگاه به پدرش بازخوانند كه رازى بود. (ص 250)
درِ زامهران و درِ غايش: و سپهسالاران درِ غايش، و سادات درِ زامهران و جوانمردان درِ مصلحگاه و... . (ص 437)
درِ كنده: ... طرفهتر آن است كه گمان مىبرد... رندان درِ كنده و قدان پالانگران... . (ص278)
طاقِ باجكى (ناجكى): امير قجقرشان به طاقِ باجكى برآويخت. (ص 118)
طاقِ باجگر: بايد كه بدان هنگامهها مىرود به زير طاق باجگر و صحراى درِ غايش. (ص 67)
چهار. توصيف شهرها
اين توصيفات، شامل بيان ويژگىهاى معمارى، تاريخى و اجتماعى و همچنين جايگاه و مأواى گروه يا فرقه خاص بودن است. البته بايد يادآور شد كه برخى از آنها، مواردى ادّعايى به شمار مىروند و سعى ما در اين جا ذكر آنهايى است كه تاريخى و مستندتر به نظر مىرسند:
توصيف شهر قم: معلوم است كه در شهر قم - كه همه شيعتاند - ، آثار اسلام و شعار دين و قوّت اعتقاد چون باشد از جوامع كه بُلفضل عراقى كرده است بيرون شهر، و آنچه كمال ثابت كرده است در ميانِ شهر و مقصورههاى بازينت و منبرهاى باتكلّف، و منارهاى رفيع، و كراسى علما و نوبت عقودِ مجالس و كُتبخانههاى مِلء از كتبِ طوايف، و مدرسههاى معروف چون: مدرسه سعد صلب و مدرسه اثير الملك، و مدرسه شهيد سعيد عزّ الدين مرتضى - قدس اللَّه روحه - ، و مدرسه سيّد امام زين الدين امير شرفشاه - كه قاضى و حاكم است - ، و آن سراى ستّى فاطمه بنت موسى بن جعفر عليهم السلام به اوقاف و مدرّس و فقها و ائمّه و زينتِ تمام و قبولِ اعظم، و مدرسه ظهير عبد العزيز، و مدرسه استاد ابو الحسن كميج، و مدرسه شمس الدين مرتضى با عُدّت و آلت و درس، و مدرسه مرتضى كبير شرف الدين بازينت و آلت و حرمت و