97
بررسي توصيفي ساختار دستوريِ کتاب نقض

الف. مصدر ساده‏

از قول مصنّف است كه بسى توبه و استغفار ببايد كردن از گفتن و نوشتن چنين الفاظ. (ص‏267)

ب. مصدر مركّب‏

خواجه ناصبى را غريب و بديع نبايد شناختن و قبول بايد كردن. (ص‏266)
چگونه روا دارد گفتن كلماتى كه در معنى و عبارت و اجراى آن چندگونه خطا باشد؟! (ص‏276)
مطلقِ اين كلمت روا نباشد گفتن كه مؤمنان و مسلمان بايد كه اميد به رحمت خداى تعالى دارند؛ كه منعمِ بر حقيقتْ اوست. (ص‏530)

2. مصدر مرخّم‏

مصدرى را كه بدون «ن» به كار مى‏رود، «مرخّم» مى‏گويند. اين شكل مصدر در كتاب نقض، بسيار محدود است.
اگر به زعم و انداخت رافضى گوييم، درست نباشد. (ص‏165)
به گفتِ چون او خسى دنسى ناكسى شوم، رويى خسيس‏طبعى غبارِ تهمت بر چهره اهلِ دين و دولت ننشيند. (ص‏75)

3. مصدر جعلى عربى با پسوند «يت»

خداى را انباز گويد و انكارِ وحدانيت كند. (ص‏14)
خارج نيست از دو قسمت: يا دلش بگرفتند و از كفر و ضلالت بشستند، يا بى قطعيت به نور توفيق و لطف و هدايت، روشن گردانيدند. (ص‏14)
و اثباتِ ذرّه اوّليت از مذهبِ خواجه معلوم است كه همه موجود گويد و اثبات كند. (ص‏506)


بررسي توصيفي ساختار دستوريِ کتاب نقض
96

الف. «ى» نكره در آخر اسم‏

اين نشانه، رايج‏ترين نشانه در ساخت اسم‏هاى نكره است.
بدانند مصنّفانى كه اين مجموعه برخوانند. (ص‏2)
چگونه باشند جماعتى كه تيغ در روى امام كشند و او را دُشنام دهند! (ص‏331)

ب. اسم‏هاى همراه با صفات مبهم‏

هر عاقلى و عالمى منصف داند كه قدرت، چون به منزله آلت است بايد كه قبل الفعل باشد كه در شاهد معلوم و مصوّر است. (ص‏507)
تا هركه بخواند بداند و حديث فضل و منقبتِ عمر و فتح‏هاى بلاد و آثار اسلام، همه معلوم است و شيعه، آن را انكار نكرده‏اند. (ص‏177)

3. اسم جنس‏

اسمى است كه نه شناس است نه ناشناس، و بدون هيچ نشانه‏اى به كار مى‏رود و منظور از آن، تمام افراد طبقه خودش است، نه يك يا چند عضو مشخّص.۱ اين نوع اسم در كتاب نقض، بسيار به كار رفته است.
و امام يگانه و شجاع فرزانه، در آن ميانه، بدين بهانه تيغ از نيام جدا كرد و سرها از شخص‏ها و دست‏ها از تن‏ها چگونه تنها كرد. (ص‏182)
زفان و قلم در ميدان عداوت او افكندى و تُهمت‏ها نهادى و بُهتان‏ها گفتى. (ص‏330)

انواع مصدر

1. مصدر اصلى يا تام (بن ماضى + ن)

اين گونه مصدرها در كتاب نقض، بسيار به كار رفته‏اند و خود به چند گونه تقسيم مى‏شوند:

1.دستور زبان فارسى (۱)، وحيديان كاميار، ص ۹۰.

  • نام منبع :
    بررسي توصيفي ساختار دستوريِ کتاب نقض
    تعداد جلد :
    1
    ناشر :
    دارالحدیث
    محل نشر :
    قم
    تاریخ انتشار :
    1391
    نوبت چاپ :
    اول
تعداد بازدید : 374553
صفحه از 218
پرینت  ارسال به