دوم ـ محفوظات و مكتوبات حديثى. بعضى اصحاب در زمره حفّاظ يا داراى نوشته‌هاى حديثى بوده‌اند. نامهايشان به ترتيب شهرت چنين است: ابوهريره، عبدالله‌بن عمر، انس‌بن مالك، عايشه، عبدالله‌بن عباس، جابربن عبدالله و ابوسعيد خدرى. ۱ از ايشان ابوهريره با 5374 حديث داراى بيشترين نقل است. او سبب برجستگى‌اش در نقل را ملازمت با پيامبر صلی الله علیه و آله ، قناعت و در برابر، گرفتارى ديگر اصحاب به امور زندگى و همچنين تعليم و القاء خاص پيامبر صلی الله علیه و آله و عدم نسيان خود دانست. ۲
سوم ـ خصوصياتى چون تحديث، الهام و بشارت. در ميان ايشان براى عمر، داشتن ارتباط با فرشته ذكر شده است. ۳ براى عمران‌بن حصين نيز، ارتباط با فرشته به صورت مكرّر و مجرّب ياد شده است. ۴ همچنين از روياى صالحه به عنوان رشته‌اى ارتباطى با آسمان سخن به ميان آمده است. ۵ اين امور را نيز به‌عنوان دستمايه‌هاى ديگرِ اصحاب براى علم و فتوا به حساب آورده‌اند.
چهارم ـ اجتهاد و رأى اصحاب. آنان هنگام نيافتن حكمى در قرآن و سنّت، از اجتهادات شخصى خود استفاده مى‌كردند. ۶ افرادى چون ابن‌مسعود، عايشه، ابن‌عمر، ابن‌عباس و زيدبن ثابت به كثرت اظهار رأى و فتوا شهرت دارند. ۷
پنجم ـ اهل كتاب. بعضى اصحاب با خوش‌بينى، از دانشمندان اهل كتاب چون وهب‌بن منبه، كعب الأحبار، عبدالله‌بن سلام يا ابن‌جريج مطالبى اخذ مى‌كردند. ۸ اعتماد به اهل كتاب تا آنجا بوده است كه حتّى قائل به روايت پيامبر صلی الله علیه و آله از تميم‌دارى هم شده‌اند. ۹
1.زركلى، ج ۳، ص ۳۰۸
2.بخارى، الصحيح، ص ۴۰؛ نيشابورى، ص ۱۰۳۹
3.نيشابورى، ص ۱۰۰۳؛ نووى، ج ۱۵، ص ۱۶۶؛ عسقلانى، ج ۷، ص ۵۰؛ مباركفورى، ج ۱۰، ص ۱۲۵
4.ذهبى، سير اعلام النبلاء، ج ۲، ص ۵۰۹
5.عبدالرزاق، ج ۲، ص ۱۴۶؛ نسايى، السنن، ج ۲، ص ۱۸۹
6.رك: ابن‌حزم، ج ۷، ص ۱۰۰۳؛ غزالى، المستصفى، ص ۲۸۷
7.قاسمى، ص ۷۰
8.بخارى، الصحيح، ص ۹۰۳، ۱۴۸۵، ۱۵۲۳؛ ابوريه، ص ۱۵۳ـ۱۴۷
9.نيشابورى، ص ۱۲۰۴
