اجماع تمام اماميّه است كه پيامبران از گناه كوچك و بزرگ محفوظاند و از معصيّتها پاكاند، چه قبل از نبوّت و چه بعد از آن، و چه به عمد، چه به سهو؛ و نسيان و نيز از هر رذيله و نقص و آنچه بر پستى و سبكى دلالت كند.
3. عصمت در روايات
معناى اصطلاحى عصمت كه از نگاه عالمان شيعه بيان شد، درحقيقت برگرفته از همان معناى عصمت در روايات اهل بيت علیهم السلام است. برخى از اين روايات را بررسى مىكنيم.
در تفسير نعمانى، امام صادق علیه السلام در مقام معرّفى امام از قول اميرالمومنين علیه السلام مىفرمايد :
الْإِمَامُ الْمُسْتَحِقُّ لِلْإِمَامَةِ، لَهُ عَلَامَاتٌ. فَمِنْهَا أَنْ يُعْلَمَ أَنَّهُ مَعْصُومٌ مِنَ الذُّنُوبِ كُلِّهَا صَغِيرِهَا وَ كَبِيرِهَا، لَايَزِلُّ فِى الْفُتْيَا وَ لَايُخْطِئُ فِي الْجَوَابِ، وَ لَايَسْهُو وَ لَايَنْسَى وَ لَايَلْهُو بِشَيْءٍ مِنْ أَمْرِ الدُّنْيَا. 1.امامى كه شايسته امامت است، نشانههايى دارد. يكى از آنها اين است كه او را مىشناسند به اينكه از تمام گناهان كوچك و بزرگ حفظ مىشود، كوچك و بزرگ؛ گمراهى در فتوا، خطا در جواب و سهو و فراموشى در او راه ندارد و در هيچ امرى از امور دنيا به لهو مشغول نمىشود.
در اين روايت، انواع لغزشها و آلودگيها، همگى از معصوم منع شده است. بنابراين، كسى كه بخواهد سفير و فرستاده الهى را بشناسد، مىتواند با نگاه به اعمال و كردار او دريابد كه او از هرگونه خطايى مبرّاست.
در حديثى ديگر، حضرت صادق علیه السلام در پاسخ به سوال هشامبنحكم از معناى معصوم، مىفرمايد :
الْمَعْصُومُ هُوَ الْمُمْتَنِعُ بِاللهِ مِنْ جَمِيعِ مَحَارِمِ اللهِ وَ قَدْ قَالَ تَبَارَکَ وَ تَعَالَى: (وَ مَنْ
1.مجلسى، ج ۲۵، ص ۱۶۴، ح ۳۲ (باب ۴ از كتاب الامامة)