2 - 4 - 2 . بررسى چند نظريه :

آراء و اقوال بسيارى از دانشمندان علوم قرآنى در موضوع محكم و متشابه ارائه شده كه سيوطى در «الاتقان فى علوم القرآن» جلد 2 و شيخ محمد عبده در تفسير «المنار» جلد 3 اين اقوال را گردآورى كرده‏اند.
مرحوم آيت الله محمد باقر ملكى ميانجى ده قول و نظريه را در تعريف و توضيح آيات محكم و متشابه ذكر و هريك را به اختصار در ترازوى نقد و بررسى به سنجش آورده است.
اجمال اقوال دهگانه به قرار زير است:
آيات محكم آيات متشابه
1 به آن عمل مى‏شودبه آن ايمان آورده، عمل نمى‏شود
2 شناخته شدن مراد آن به ظهور يا تأويل دانش و شناخت آن خاصّ خدا است .
3 احتمال تأويل به بيش از يك وجه ندارداحتمال تأويل به وجوه متعدد دارد.
4 معقول المعنى باشد مقابل معقول المعنى باشد.^۱
5 تأويل آن همان تنزيل آن است جز به تأويل دريافتنى نيست
6 به خودىِ خود مستقل مى‏باشدبا ارجاع به غير، استقلال پيدامى كند
7 احكام حلال و حرام را بيان مى‏كنندباقى آيات متشابه‏اند كه همديگر را تصديق مى‏كنند
8 نسخ نشده‏اند نسخ شده‏اند = آيات منسوخ
9 الفاظ آن تكرار نشده باشد الفاظ آن تكرار شده باشد.
10 آيات غير صفات خداست‏آيات صفات خداست. تنها صفات خدا، متشابه هستند.