3 - 7 - 2 . نمونه‏هايى از تأويل‏هاى ناروا

تأويل قرآن از شؤون معصومان عليهم السلام است و ديگران براى فهم و دريافت تأويل قرآن بايد به پيامبر و اهل بيت عليهم السلام مراجعه نمايند. عده‏اى از دانشمندان بدون توجه به اين واقعيت و مراجعه علمى به اهل بيت عليهم السلام دست به تأويلِ و توجيه آيات قرآن زده‏اند.
نمونه‏هايى از اين گونه تأويل، از دانشمندان زير آورده شده است : ملا عبدالرزاق كاشانى در تفسير خود، ابن عربى در كتاب فصوص الحكم، ملاصدرا در مفاتيح الغيب، ميرداماد، حاج ملاهادى سبزوارى در شرح منظومه.

8 - 2 . نسخ

1 - 8 - 2 . معناى نسخ

در فرهنگ لسان العرب در معناى نسخ گويد: «نسخ، از بين بردن يك چيز و جايگزين كردن ديگرى به جاى آن است....».
اصل معناى نسخ، چيزى است كه در آن، از ميان بردن، عوض كردن و تغيير و تبديل لحاظ شده است.
اطلاق جريان نسخ در آيات الهى، يك اطلاق بدلى است. يعنى همواره امكان دارد آيات منسوخ شوند، ولى همين اطلاق در معرض تقييد است، چرا كه برخى از آيات الهى مانند وجوب تقوى‏ و حرمت فسق و فجور، نسخ ناپذيرند.

2 - 8 - 2 . نسخ در نظام هستى

نسخ شامل آيات تشريعى و آيات تكوينى مى‏شود، در عيون اخبار الرضا عليه السلام مناظره سليمان مروزى با حضرت امام رضا عليه السلام ذكر شده كه حضرت با اشاره به آيه «يَمْحُوا اللّه و ما يَشاءُ وَ يُثْبِتُ وَ عِنْدَهُ اُمُّ الكِتابِ»^۱فرمودند: آيا با اين وجود، (خداوند) از كار آفرينش فارع شده است؟ ^۲
در قرآن مجيد، اعتقاد بهود به استحاله نسخ در احكام و تغيير و تبديل نظام موجود آفرينش مورد نكوهش قرار گرفته است و بيان مى‏دارد كه دست خداوند بسته نيست، سنت الهى در نظام آفرينش آن است كه ، خلق مى‏كند و از بين مى‏برد، مى‏بخشد و دريغ مى‏كند، زنده مى‏كند و مى‏ميراند و... پس اگر خداوند بخواهد، آنچه قبلاً مكتوب بود محو مى‏كند و آنچه به هيچ وجه نبوده، اثبات مى‏نمايد.