3 - 8 - 2 . نسخ و مشيت ازلى
مستند كردن نسخ به مشيّت ازلى الهى، يكى از شبهاتى است كه در موضوع نسخ مطرح مىشود. بر اين اساس، نسخ عبارت است از اظهار و ابراز زوال آيه منسوخ واعلام اتمام زمان آن، و ايجاد آيه ناسخ تنها ايجاد چيزى است كه از ازل طبق مشيت الهى ثابت بوده است.
مؤلف محترم بيان مىدارند: اگر نسخ اين گونه باشد، ديگر معناى اصلى خود را از دست خواهد داد. تغيير، از ميان بردن چيزى، و پديد آوردن چيزى جديد كه قبلاً نبوده، در اين معناى نسخ جايى ندارد و اين همانند التزام به عقيده يهود است كه مبتنى بر عينيت مشيّت الهى با علم الهى است.
4 - 8 - 2 . معناى اصطلاحى نسخ
نسخ در اصطلاح عبارت است از رفع و برداشتن حكمى از احكام شريعت، كه در اين جهت نقطه مقابل «بدا» است كه مجعولات تكوينى را در برمىگيرد. نسخ حكمى در شريعت سابق به وسيله حكمى از احكام شريعت لاحق، همانند اين است كه حكمى در شريعت به وسيله حكمى ديگر از همان شريعت نسخ شود.
9 - 2 . بداء
1 - 9 - 2 . معناى بداء
بداء در لغت به معنى پيدايش رأى مىباشد. در معارف الهى، بداء به اين معناست كه خداوند سبحان با مشيّت جديد، مشيّت قبلى خود را محو كند و يا اجزا و ابعاض آن را تغيير دهد يعنى خداوند با مشيّت دوم، آنچه را كه در مشيّت اول خواسته است از بين مىبرد (يَمْحُوا اللّه ما يَشاء) و آنچه را كه متعلق به مشيت قبل نبوده به وجود مىآورد.(وَ يُثبِتُ).
حضرت امام صادق عليه السلام در تفسير آيه 39 سوره رعد فرمودند: «آيا جز آنچه (واقعاً) ثابت بوده محو مىشود ؟ و غير از چيزى كه (واقعاً) نبوده اثبات مىگردد؟۱
